فرش همدان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 45

تاریخچه فرش همدان:

همدان شهریست قدیمی، با سابقه ای تاریخی بس طولانی که قدمت تاریخی آن به بیش از 2500 سال می رسد این شهر که زمانی اکباتان نامیده می شد و پایتخت امپراتوری ماد بوده است. منطقه ای تقریباً کوهستانی و سردسیر است.

وجود مراتع سرسبز و آب نسبتاً فراوان از رونق دام داری و پرورش گوسفند حکایت دارد. به طور طبیعی این مشخصات اقلیمی ساکنان روستاهای سردی را که دارای زمستان های طولانی است به استفاده از صنایع و حرفه های دستی به ویژه فرش هدایت می کند. وجود حرفه های نظیر نمد مالی، سبد بافی، حصیر بافی، گیوه بافی، گیوه دوزی و ... نیز به نوعی از رونق بافندگی حکایت می کند.

از سویی تنوع نقوش و طرح های فرش در منطقه به آسانی دلالت بر آن دارد که گستردگی این حرفه قطعاً حاصل سالهایی بسیار پیش تر از این بوده است.

سیسیل ادواردز می گوید: اطلاعاتی دال بر علاقه شاه طهماسب در دست است و گفته می شود که خود وی طرحهایی برای چند قالی تهیه کرد. همچنین می دانیم که وی به سلطان سلیمان نامه ای نوشت و طی آن پیشنهاد کرد که برای مسجدی که اکنون به مسجد جامع سلیمانیه مشهور است و در آن زمان معمار بزرگ سنان آن را برای وی در استامبول ساخت، قالی بفرستد. قالیها در موعد معینی بافته و فرستاده شد. سفیر مجارستان (که این گزارش را می دهد) میگوید که در بین قالیهای مزبور چند تخته قالی ابریشمین نیز وجود داشته که در همدان یا درگزین تهیه شده بود. ولی تا آنجایی که می دانیم در همدان یا درگزین هرگز قالی ابریشمی بافته نشده و در واقع تهیه هر نوع قالی در شهر همدان قبل از 1912 بعید به نظر می رسد. ولی درباره درگزین باید گفت که این جا یک ناحیه حاصلخیز کشاورزی است که در چهل میلی شمال همدان واقع گردیده است. در این محل چند قرن است که قالی مخصوصاً قالیچه های کوچک و ارزان بافته می شود و هنوز این کار ادامه دارد. احتمال دارد یکی از قالیهایی که شاه طهماسب برای سلیمان فرستاده، بافت این ناحیه باشد ولی بافت قالی ابریشمین در این محل بسیار بعید به نظر می رسد".

بااین وصف سفیر مجارستان رسیدن فرشها را به استانبول گزارش داده و همچنین سفیر ایران در گزارش به سفیر اعظم عثمانی صورت هدایا را که در بین آنها فرشهای بزرگ پارچه و ابریشمی از همدان و درگزین است اعلام کرده است و همچنین وجود قالیبافی پیشرفته ای در برخی روستاهای درگزین از جمله روستای سوزن از سابقه تولید فرش در این منطقه حکایت ی کند. یاکوپ پولاک – طبیب دربار قاجار در سالهای 1850 در سفرنامه خود می گوید "فرش ایران بیشتر نه ازنظر رنگ بلکه از حیث دوام و دقت بافت معروفیت دارد ... زیباترین قالیها از آن ایالت فراهان در نزدیکی کرمانشاه است و چادر نشینان کردستان و همدان نوعی از قالی درجه دو می بافند آنها با استعمال رنگ قهوه یی باز در زمینه ی قالیها که از پشم شتر است می دانند که چطور جذابیت ظاهری قالیها را بالا ببرند".

در حوالی همین سالهاست که کمپانی انگلیسی زیگلر در سلطان آباد اراک شروع به سرمایه گذاری و ایجاد کارگاههای بزرگ قالی بافی کرده و سپس سرمایه گذاران دیگری جذب بازار این حرفه می شوند. بخشهایی از همدان و ملایر نیز از حوزه ی فعالیت گسترده آنان به دور نمانده و بازار همدان گذرگاه مناسبی برای عرضه و صدور فرشهای ساروق و جوزان و مهربان و انجلاس می شود.

امروزه قالی بافی در تمام جلگه همدان از یک سو در ارتباط با استان مرکزی و از یک سو درارتباط بامراکز قالی بافی قروه و بیجار کردستان نشان از گستردگی حرفه ای می دهد که به دلیل تنوع نقوش رنگ آمیزی پشتوانه با ارزشی در تولید فرش ایران است.

استان همدان یکی از مناطق مهم قالی بافی ایران از لحاظ کمیت و تعداد است و در آن بیشتر از هر منطقه دیگر ایران فرش بافته می شود. مطابق آمار سالهای گذشته بر روی 11500 دار قالی موجود این منطقه بیش از 57000 کارگر قالیباف بکار گره زنی مشغول بودند.

امروزه بازارهای شهر از تولیدات عشایر مهاجری که فرشهای سنتی خود را تحت عنوان بافت همدانی (با استفاده از پود پنبه ای کوبیده منفرد بین هر ردیف از گره های ترکی) عرضه می کنند پر شده است.

قطعه های قدیمی و عتیقه که در بازار موجود هستند معمولاً بصورت کناره و در برخی اوقات قطعات بزرگ می باشند. این قطعات از کارگاههای شهری و با طرحهای ساده و غیر پیچیده با زمینه ای از موی شتر رنگ نشده و یا پشم گوسفند رنگ شده و حواشی پهن به بازار عرضه می شوند. رنگهای تزئینی و سایه روشن گوناگون، عمدتاً سرخ و آبی، همراه با طرحهای هندسی و نقوش استلیزه، شامل شش وجهی، چند وجهی و لوزی و تزئینات فرعی دیگر به رنگ طبیعی تولید می شوند.

امروزه محصولات همدان به ندرت با اینگونه قطعات شهری و عشایری قابل قیاس ی باشد. نقشهای اصیل و به نسبت رسمی جای خود را به طرح ترنج مخصوص همدانی داده در حالیکه نقشهای تکراری بوته و هراتی و دیگر طرحهای گل و بوته دار به کالاهای تجاری ارزان و تولید انبوه شباهت دارند اگر چه گهگاه موارد استثنایی نیز دیده می شود که زیبایی خاص خود را دارند. به رغم این به نظر می رسد که گویی امروزه بافندگان و کارگاههای مختلف درصدد بازگشت به دوران خوش گذشته هستند به همین منظور برای آنکه طرح های امروزی قابل

فرش های روستایی و شهری باف اردبیل

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 9

وزارت علوم و تحقیقات و فناوری

مؤسسۀ آموزش عالی جهاد دانشگاهی استان یزد

دانشکدۀ هنر اردکان

موضوع تحقیق:

فرش های روستایی و شهری باف اردبیل

استاد مربوطه:

جناب آقای عابد

تهیه و تنظیم:

آتنا مدنی

زمستان 87

مقدمه

در فلسفه علم جغرا فیا گفته می شود که این شرایط جغرا فیایی است که موجب بوجود آمدن تمدن یا از بین رفتن تمدنی می شود.با فته های هر منطقه ویژگی های خاص خود را دارند که با بافته های مناطق دیگر بسیار متفاوت است. از لحاظ شیوه بافت رنگ و رنگرزی طرح ونقشه در هر منطقه هدف شناخت و معرفی و ثبت و ضبط آنها بسیار ضروری است.

اردبیل ازجمله مناطقی است که با وجود موقعیتی که در کشورداشته فرش آن بسیارمهجور مانده است. قا لی های این منطقه تنوع بسیار زیا دی از لحاظ نقشه دارد، تاریخچه با فت قا لی آن در گذشته های دور گم ونامعلوم مانده است. به دلیل سرد بودن هوا قا لیهای اردبیل قا لیهای گوشتی هستند که تمام پشم می با شند ولی امروزه چله پنبه ای نیزوارد آن شده است. . سردی ورطوبت هوایی این ناحیه باعث می شود که این بافته ها به سرعت بپوسند.

نظر به اینکه بدون شناختی هر چند مختصر از وضعیت جغرافیایی تاریخی انسانی واقتصادی یک منطقه نمی توان تصویر منا سبی از هنر و صنعت آن وعواملی که در ایجاد وتحول آن نقشی داشته اند ارائه کرد.

تاریخچه ای بر قالی اردبیل

قا لی این هنر- صنعت ، کنون فراز ونشیب های فراوانی د یده است. در طول تاریخ هر گاه دولت وقت نظری به آن داشته زمینه رشد و تکامل آن فراهم شده و پیشرفت کرده است. در غیر این صورت مهجور مانده وبه شدت تنزل یافته است، با تمام این احوال قالی بافی هرگز از بین نرفته و سیر تکاملی خود؛ هر چند بسیار کند ادامه داده است.

اردبیل با توجه به شرایط جغرافیایی و اقلیمی که دارد اغراق نخواهد بود اگر گفته شود که یکی از قطبهای کهن قالی بافی بوده است. قالیهای این منطقه از تنوع بسیار زیادی از لحاظ نقشه بهره مند است. تاریخچه قا لی آن در گذشته های دور گم و نا معلوم مانده است. سردی ورطوبت هوای این منطقه باعث شده که این بافته ها به سرعت از بین برود ونمونه ای به دست ما نرسد. البته نا گفته نما ند که در دوران قاجاریه ، تجارت قا لیهای کهنه ا یران به اروپا برای اولین بار از تبریز شروع شد. دادو ستد این کالا بیشتر در دست تجار تبریزی بود و از راه ترکیه قالی ایران به اروپا حمل می شد.

یک نظر اجمالی درباره جغرافیای اردبیل

اردبیل در شما لی ترین نقطه شمال غربی کشور واقع است. شهری که قرن های متمادی مرکز آذربایجان ومدتی پایتخت ایران بوده است. مرکز استان اردبیل است که فاصله آن تا مرز جمهوری آذربایجان در حدود بیست کیلو متری می باشد.

اردبیل در یک منطقه کاملا" کوهستانی قرار گرفته است. هوای سرد و معتدل دارد. این امر معلول موقعیت جغرافیایی و به خصوص ارتفاع آن از سطح دریا و کوه های مرتفع اطراف است.

فرش نپال

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 15

"به نام خداوند عرش و فرش"

«جهاد دانشگاهی یزد واحد اردکان»

موضوع تحقیق:

فرش نپال

فرش نپال

مقدمه :

 تحقیق حاضر بر مبنای بررسی طرح ها و نقوش وفرایند تولید قالی نپال پایه ریزی شده است وسعی برآن دارد که روش های تولید را بررسی نماید .وروند رو به رشد سهم فرش نپال رادر بازار جهانی فرش شناسایی کند .

روش تحقیق :

اطلاعات موجود از مطالعه منابع اسنادی و کتابخانه ای و اینترنت جمع آوری شده است.

فرضیه تحقیق :

نقوش، رنگ ها و تنوع بافت و کیفیت به کار رفته در قالی نپال قابلیت شناخت و بررسی را دارا می باشد.

اهداف تحقیق :

شناخت قالی نپال و بررسی طرح ها و نقشه های آن، روش تولید و روند رشد قالی نپال

معرفی کشور نپال:

 نپال کشوری است در آسیای جنوبی که از شمال به چین و از شرق، غرب و جنوب با هند همسایه است. و حدود 363/54 مایل مربع مساحت دارد و فاقد مرز آبی است. این کشور دارای مناظر بسیار زیبایی است که جزو مناطق مرطوب محسوب می‌شوند.

رشته کوه‌های بلند هیمالیا مرز این کشور را با چین مشخص کرده است. وجود بلندترین کوه دنیا یعنی اورست از نقاط قوت این کشور است.

در جنوب و مرکز کشور نیز جلگه‌های وسیعی وجود دارد و رودخانه‌های پر آب در آن جاری است. که محیط مناسبی برای کشت انواع گیاهان به خصوص گیاهان رنگزا و دارویی است.

و وجود چمنزارها و دشت‌های وسیع محیط مناسبی را برای دامپروری فراهم آورده است که از پشم گوسفندان برای تولید فرش استفاده می‌شود.

آب و هوا:

تابستان خنک و زمستان سرد در شمال و تابستان نیمه گرم سیری و زمستان آرام در جنوب کشور حکم‌فرماست.

منابع طبیعی :

جنگل، چشمه‌های آب معدنی و معادن کوارتز، زغال‌سنگ، سنگ آهن و ... از منابع طبیعی بسیار غنی این کشور به شمار می‌رود.

حوادث طبیعی :

سیل خشکسالی و بلایای طبیعی بسیار زیادی نز در این کشور به وقوع می‌پیوندد.

زبان:

مردم این کشور به زبان مخصوص خود که نپالی است صحبت می‌کنند که به لهجه‌های مختلفی تقسیم شده است. قشر تحصیل کرده معمولاً به زبان انگلیسی تکلم می‌کنند.

ادیان:

2/86 درصد هندو

8/3 درصد مسلمان

8/7 درصد بودایی

2/2 درصد سایر ادیان

سواد:

50 سال آموزش برای مردان و زنان اجباری است

70 درصد مردم باسواد هستند

کار :

81 درصد مردم در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند

16 درصد خدمات

3 درصد صنعت

نرخ بیکاری در این کشور نزدیک 47 درصد می‌باشد

 همچنین به دلایل مختلفی از جمله مذهب نرخ مهاجرت نیز نزدیک به صفر است.

سیاست:

کاتماندو بزرگترین شهر و پایتخت نپال است.

این کشور دارای نظام پادشاهی است.

قانون اساسی این کشور در سال 1990 گردآوری شده است.

فرش نایین1

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

نائین

شهرستان نائین در حاشیه جنوبی کویر مرکزی ایران و شمال باتلاق گاوخونی قرار دارد. از جنوب به شهرستان اردکان از توابع یزد، از شرق به شهرستان طبس از توابع استان خراسان و از شمال به دشت کویر و دامغان، از غرب به اردستان وزواره و از جنوب غربی به شهرستان اصفهان محدود می باشد.

- سوابق تاریخی

در امر نساجی شهرت نائین در سالهای قبل به عبای بسیار ظریف آن بود که از پشم شتر بافته می شد اما کم کم عبا بافی رونق خود را از دست داد و مردم این شهر نیز قالیبافی را جایگزین آن کردند.

سیسیل ادواردز در مورد قالی نایین می گوید: چون قالیبافان به ریسیدن کلافهای ظریف برای تهیه پارچه های نازک و ریز عادت داشتند، چله های قالیچه را طوری قرار دادند که در هر اینچ 2222 گره به دست آمد و به این ترتیب قالیچه هایی تهیه کردند که از لحاظ ریزی بافت تا آن موقع در ایران نظیر نداشت. چون جنسی جدیدی بود و میزان فرآورده نیز زیاد نبود، خیلی خوب به فروش رفت.

آغاز ورود و تجارت قالی نایین در تهران (پایتخت) رامی توان سال 1318 هجری شمسی، یعنی در سالهای آغازین جنگ دوم جهانی برشمرد. این جریان در پیشبرد هنر قالیبافی این منطقه بسیار مؤثر بودو باعث معرفی هر چه بیشتر آن گردید.

ادواردز در این مورد نیز می گوید: سپس جنگ جهانی آغاز گردید و بازار تهران رونق گرفت. در آن هنگام از نظر تازه به دوران رسیده های پایتخت هیچ کالایی خیلی خوب و یا خیلی گران نبود. پس قالیچه های نائین به تهران حمل گردید و در آن جا به عنوان ریز باف ترین و یکی از بهترین قالیچه های ایران شناخته شد.

توضیحات مذکور مربوط به اوضاع قالیبافی در نایین تا سال 1328 شمسی می باشد. اما با سپری شدن این برهه زمانی و آغاز شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جدید در جهان، بازارهای جدید و وسیع تری برای قالی نائین پدید آمد. به طوری که نه تنها باعث گرایش هر چه بیشتر مردم نائین به سوی این حرفه گردید، بلکه سبب تمایل قالیبافان سایر نواحی کشور نیز به امر تولید فرش نائین شد.

امروزه در منطقه نائین، قالیبافی جزء لاینفک زندگی مردم شده، به طوری که تقریباً در تمامی منازل حداقل یک دار قالیبافی برپاست و بیننده تیزبین در یک نگاه جهتگیری تمامی امور ظاهری و باطنی شهر را در راستای قالیبافی می بیند. آنچنان که نام نائین، تصویر گر شهری با کوچه و گذری پوشیده از قالی در جهان گردیده است.

در حدود سال 1310 هجری شمسی، نشر و انتقال قالی نائین به بخشها، روستاها و شهرهای همجوار آغاز شد. بدین ترتیب در منازلی که دار قالی برپا بود، در مقابل یکسال کار بدون مزد (به دختران طالب یادگیری که از روستاهای اطراف مراجعه مینمودند) آموزش قالیبافی می دادند. پس از این مدت کارآموزان خود اقدام به برپایی دار قالی در منازل خویش می نمودند و ایشان نیز تحت شرایط مذکور به آموزش قالیبافی مبادرت می ورزیدند. این جریان موجب انتقال این هنر – صنعت به روستاهای اطراف و شهرهای همجوار گردید.

مهمترین جهش توسعه، بخش خوربیابانک بود که توسط فردی به نام، رحیم رنگ آمیز نائینی که خدمتگزار اداره آموزش و پرورش نائین بود و سپس به بخش خور منتقل گردید، صورت پذیرفت

اما توسعه و گسترش فرش نائین به این جا نیز ختم نشد و به شهرها و مناطق مهم دیگر همچون: کاشمر، مشهد، آمل (مازندران)، چهار محال و بختیاری، اصفهان، فارس، زاهدان و غیره نیز راه یافت. و این در شرایطی بود که این شهرها عمدتاً خود از مراکز قالیبافی بوده و دارای قالی بومی خاصی بودند.

- ساختار

فرش نائین، با کیفیتی که در بازارهای جهانی معروف است، از آن نوع فرشهایی نیست که استفاده از پشمهای ضخیم ایرانی در آنها امتیازی به حساب آید. پشم مصرفی در این فرشها از نوغ ظریف است و درصد بالایی از آن نوع پشمی است که به آن کرک گفته می شود. اما آنچه می توان در مورد پشم یا کرک مورد استفاده در این فرشها گفت، آنست که کلاً از پشم نو و خالص و از نظر ظرافت از حد استاندارد پشمهای ایرانی بالاتر است. فرش نائین از زمینه های نادر و مناسب کاربرد پشمهای ظریف غیرایرانی است.

فرش نائین دارای گره فارسی و دو پود است. ساختار فرش متکی بر بافت و شرایط فنی حتی الامکان دقیق است. نقایص بافت از جمله کجی، سره، نزدن پود، دو دست شدن، چند رنگی، و غلط بافی در این فرش بسیار کم و کیفیت تولید در حد بالای استاندارد است. بدیهی است که در اینجا هنگامی که صحبت از فرش نائین می شود، نوعی فرش خاص مورد نظر است که از نظر بازارهای داخلی و جهانی، به عنوان یک فرش عالی ایرانی شهرت ویژه یی دارد و به آسانی می توان دریافت که کیفیت عالی بافت، که متضمن ثبات رنگ، ابعاد، استحکام، دوام و همچنین صحت و دقت در نقشه است، در این شهرت بی تأثیر نبوده است.

دارها عموماً چوبی است و تلاش هایی برای تعدیل آنها به دارهای فلزی صورت گرفته است. روش نصب دار و شیوه ی چله کشی و پایین کشی فرش، مشابه مراکزی نظیر اصفهان و کاشان است و افرادی خاص درانجام این کارها مهارت و تجربه دارند.

فرش هایی که درون منازل و عمدتاً به وسیله ی زنان بافته می شود، به دلیل طولانی بودن زمان بافت، فشار چندانی بر بافنده وارد نمی کند. پرداخت اولیه، ضمن بافت صورت می گیرد و پرداخت نهایی فرش هایی بالاتر از 160 جفت (گره) با دست انجام می شود. نائین یکی ازمراکز موفق بافت فرش های بزرگ پارچه با کیفیت خوب بوده است (شاید علت این امر استاندارد بودن نسبی نقشه هاست که باعث افزایش سرعت تولید می شود).

اگر چه امروز تعداد این فرشها کم شده، ولی استفاده از دستگاههای مکانیکی پیشرفته برای شستشو، کز دادن (برای از بین بردن گره ها و پرزهای اضافی پشت فرش) و پرداخت، در مراحل تکمیل این فرش ها ضروری است. کار گاه های نائین، چه در مراحل بافت و چه در مراحل تکمیل، عموماً روشن و پر نور بوده و از نظر استاندارد مطلوب می باشند و این امر بی تردید از دلایل بالا بودن کیفیت فرش های تولیدی است.

تار و پود فرشهای نائین از پنبه و پرز از ابریشم ولی ترکیب پشم و ابریشم است که معمولاً ابریشم سفید را در حاشیه نقوش فرش می بافند که به طرح حالت برجسته می بخشد.

گره: فرشهای نائین با گره سنه بافته می شوند و تعداد آنها از سیصد هزار تا یک میلیون گره در هر متر مربع تغییر می کند.

قالیهایی که برای مصرف خانواده ها به کار می رود مجموعاً ساختاری محکم و پرزهایی بلند دارد تا برای زیر پای افراد و خانواده دوام بیشتری داشته باشند و چون قالیهای نائین دارای

پرزهایی کوتاهند، و اکثراً رنگهای روشن در آنها به کار رفته، برای مصرف خانواده ها کمتر مورد احتیاج است و بیشتر برای تزئین به کار می رود.

خامه مورد مصرف در فرش نائین از کارخانه ی پشم هرند – شرق یزد، صنایع کرک کاشان و صنایع کاشان فراهم می آید و از نمره 8 تا 20 متریک در این فرش به کار می رود که نمره 20 آن در فرشهای ظریف نائینی مصرف می شود. نخهای مورد مصرف در چله ی فرش، از نوع چله ی موردمصرف در فرشهای اصفهان است و از اصفهان و کاشان تأمین می شود، علیرغم شهرت فرشهای ابریشم، فرش نائین بیشتر بر پنبه و پشم متکی است.

نوع

فرش 6 لای

فرش 9 لای

بافت

ابعاد

تعداد جفت در عرض

تعداد رگ در طول

ابعاد

تعداد جفت در عرض

تعداد رگ در طول

نائینی

120*2

1100

1500

30/1*30/2

800

1300

نائینی

80/1*80/2

1600

2600

80/1*80/2

1200

2200

نائینی

3*2

1800

2800

3*2

1300

2200

نائینی

5/3*5/2

2000

3000

5/3*5/2

1600

2600

نائینی

4*3

2700

3700

4*3

200

3000

نائینی

5/5*5/3

3000

4000

_____

_____

_____

نائینی

4*6

3500

5400

4*6

2400

2200

- طرحهای رایج

براساس شواهد موجود، اولین طرحهای قالی منطقه نائین از اصفهان و بیشتر از تهران (مرکز هنرهای زیبا) به صورت مدادی تهیه شده و در نائین رنگ آمیزی می شد. البته هنر رنگ و نقطه نمودن نقشه قالی نیز توسط مردی به نام مدرسی که از یزد به نائین آمده و در ضمن اولین عکاسی این شهر نیز بود، به نائین راه یافته است.

اصلی ترین طرح های مورد استفاده در فرش نائین طرح های شناخته شده یی نظیر شاه عباسی، لچک ترنج با استفاده از ترکیبات اسلیمی، ختایی و به طور کلی نقوشی است که با سنتی ترین طرح های ایرانی بستگی دارد. استفاده ی مناسب از طرح های سنتی همراه با رنگ آمیزی خاص فرش های نایین، هویتی خاص و جهانی برای این فرش ها تأمین کرده است. از نقوش سنتی دیگری که از آنها استفاده هایی هنرمندانه در فرش نائین شده است می توان به نقش گنبد (سقفی)، حاج خانمی، درختی، قابی، محرابی، محرمات، افشان، لچک ترنج و کتیبه یی و تاریخی اشاره کرد.

با آن که کوچکی شهر و محدودیت و سابقه ی اندک تولید، مانع از آن است که از طراحی گسترده و طراحان صاحب نام و متعدد، نظیر آنچه در اصفهان و تبریز دیده می شود سراغ بگیریم، بایداذعان کنیم که تولید کنندگان و طراحان فرش نایین، زیباترین و دلپذیرترین موارد استفاده و بازسازی طرح های رایج در مناطق قالی بافی دیگر را برفرش خویش نشان داده اند. با این وصف برخی زمزمه های سال های اخیر، دایر بر یکنواخت بودن فرش های نایین، تولید کنندگان این فرش را بر آن داشت که به ایجاد برخی نوآوری ها و استفاده از نقوش متنوع تر دست بزنند، که از جمله ی آنها، علاوه بر استفاده ی بیشتر از نقوش سنتی، بافت فرش های کناره، دایره، شش گوش، و هشت گوش است. در غالب این طرح ها، ظرافت و پرکاری قلم طراحان نائینی، روح و هویت خاص فرش های نائین را تضمین کرده است.

نتایج تحقیقات به عمل آمده نشان دهنده آن است که کلیه طرحهای مورد استفاده در بیشتر مناطق قالیبافی کشور (به استثنای طرحهای خاص برخی از مناطق) در نائین مورد استفاده بوده و معرفی تمامی طرحهای به کار رفته در فرش این منطقه، نیازمند معرفی غالب طرحهای مشخص قالیهای کشور می باشد. با این وجود طرحهای قالیهای نائین عمدتاً بصورت لچک و ترنج بوده و استعمال سایر طرحها کاربرد کمتری دارد. با توجه به طرح و نقش قالی های قدیمی موجود در نائین و اظهارات صاحبنظران می توان طرحهای اصیل فرش این منطقه را چنین برشمرد: لچک و ترنج، افشان، برگردان، ابری، ماهی درهم، خشتی، شکارگاه اژدری، پنجه گرگی، حاشیه حاج احمدی، قاب قلمدون، بند اسلیم، و از دیگر طرحهای جدیدتر مورد استفاده در این منطقه می توان از: طرحهای مهندسی و گنبدی، قاب درختی، بته جقه، گل فرنگ و نقشه غلط نام برد.

لکن با وجود تمامی نقوش مذکور، مهمترین و اصلی ترین طرح مورد استفاده در این شهرستان همان لچک و ترنج بوده و از تنوع بسیار بالایی برخوردار است و اصولاً فرش نائین به لچک و ترنج شناخته شده است. شاید به دلیل استفاده شدید از این قالب باشد که قالی این منطقه به عنوان فرش زیر پایی معروف شده است. در بررسی نقوش مختلف به کار رفته در قالی نائین به نتایج زیر می رسیم:

1. تمایل شدید به سوی طبیعت و گل و گیاه: در قالی این منطقه استفاده از نقوش ختائی و شاه عباسی و گل و برگهای طبیعی به وفور دیده می شود. و این دلیل جغرافیای کویری منطقه و عدم دسترسی به چنین زیبای هایی در طبیعت اطراف باشد. چنانکه در تاریخ و هنر جهان نیز شاهدیم که بشر آنچه را که در آرزوی آن است در قالب هنر وارد محیط زندگی خود می نماید.

فرش نایین

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 36

شهر نایین

تاریخ شهر نایین

در گوشه و کنار این دنیای تاریک و پور آشوب که همواره بخش هایی از آن دستخوش جنگ و کشتار ناامنی بوده است، گاه مردم و سرزمین هایی بخت آن را داشته اند که در صلح و آرامش زندگی کنند و برای دستیابی به آرمان های خویش به خلق و تولید و سازندگی پرداخته، میراثی آمیخته با عشق و زیبایی برای آیندگان به یادگار گذارند.

نایین یکی از نقاط نازنین جهان است. اگر چه آرامش حسرت انگیز این شهر، روزهای تلخ یورش ها و تهاجمات تاریخی را، به خصوص در جوار شهری جهانی نظیر اصفهان، از خاطر نمی برد، اما حضور برخی یادگار ها و میراث های هنری گذشته، نشان از دوره های آرام، که استاد کاران این منطقه می بایست در بافت پارچه ای ظریف پنبه یی و به خصوص پشم مهارت داشته باشند. اگر چه نمونه های متنوعی از پارچه های ظریف نخی(پنبه یی) در دست نیست، ولی شهرت عباهای نایینی به خصوص عباهایی که از پشم شتر و گوسفند در نهایت ظرافت تهیه می شده، بیشتر از آن بوده است که بتوان مهارت پارچه بافان این شهر را نادیده گرفت.

بیشترین دستگاه های عبابافی در روستای محمدیه، در دخمه های در زیر زمین قرار دارد که قدمت آنها به صدها سال پیش می رسد. این کارگاه های قدیمی در زیر تپه هایی کم ارتفاع و به نحوه ی شگفت ایجاد شده اند و به طور عادی فاقد نور و روشنایی و حتی هوای کافی هستند. شگفت است که در همین دخمه های قدیمی و کهنه، پارچه هایی ظریف و دنیاپسند به دست هنرمندانی محروم و گمنام تهیه می شده است. قبلا در منطقه، در حدود 35 کارگاه وجود داشته که در هر یک 2 تا 10 دستگاه مشغول فعالیت بوده، ولی امروزه غالب آنها متروک شده، و از فعالیت بازمانده اند. گاه به ندرت هنرمندی پیر با تلاشی رقت آور سعی بر حفظ حرفه ی سنتی و اجدادی رو به مرگ خویش دارد.

زمانی عبای نایینی در برابر عبای سوریه و شام و همچنین تولیدات صنعتی داخل، از بازار رقابت بیرون رفت، ولی دریغ است که تولید این کالا و حیات کارگاه های ویژه یی که خود از از نقاط دیدنی و استثنایی سرزمین ماست، به خطر افتاد. حتی اگر قرار باشد که این پارچه خاص تولیدی مربوط به گذشته تلقی کنیم حفط و پاسداری این مجموعه ای زیبای قدیمی و احیای آن به صورت یک مجموعه تاریخی و سیاحتی، دارای اهمیت بسیار است دستگاه های باقیمانده از نظر قدمت ویژگی سابقه یی تاریخی برای صنایع نساجی به حساب می آید.

سابقه ی بافت فرش در نایین

نمونه ی فرش، یا سندی در دست نداریم که بر قدمت و یابقه ی هنر فرش بافی در نایین، حتی در عصر صفوی که اوج هنر فرش بافی ایران است، گواهی دهد. می توان احتمال داد که وجود تولیدات صنعتی دیگر، به خصوص کالایی چون عبا، جایی برای رشد و گسترش فرش بافی نمی گذاشته است.

با رشد صنایع نساجی در یک قرن پیش، که باعث رکود تولیدات سنتی نظیر شال کرمان و پارچه های مخمل و ابریشمی کاشان شد، عبا نیز چندی بعد از رونق افتادو در همین زمان بود که قالی بافی در نایین شکل گرفت و کارگران هنرمند عبابافت به بافت فرش هایی با ظرایف بسیار زیاد پرداختند. تاریخ دقیق تر این امر زمانی است که در سال 1296 شمسی، مرحوم میرزا باقر خان ادیب اولین مدرسه جدید را در نایین تاسیس کرد میرزا جلال خان نایینی(پیرزاده) که در سال های 1296 تا 1307 به امر نظامت آن مدرسه مشغول بوده، در سال 1302 به هزینه ی شخصی خویش مدریه یی دایر می کند تا برخی از دانش آموزان پسر که پس از اخذ تصدیق ابتدائی نمی توانستند به تحصیل ادامه دهند، به کار قالی بافی مشغول شوند. وی برای این کار دو نفر استاد قالی بافی نایینی(میرزا حسن و میرزا جواد سجادیب) را که قالی بافی را در اصفهان آموخته بودند به تعلیم دانش آموزان گماشت.

در همین ایام میرزا محمد پسر میرزا یوسف خان(از میرزایان شهدادی) موسوم به معلم، که قبلا در اراک تدریس می کرد و ضمنا در آنجا کلیه ی امور قالب بافی، اعم از طراحی و نقشه کشی و بافت فرش را فرا گرفته بود، با همسر خود وارد نایین شد و این بانو به تعلیم دختران همت گماشت. از نظر تاریخ قالی بافی، تاریخ شروع و اوج گیری فعالیت فرش در نایین مصادف5 با دوره ی رونق و شکوه فرش بافی ایران در اوایل قرن حاضر است. در این دوره، پس از رکود نسبی فعالیت شرکت های خارجی در جنگ جهانی اول، تجار و برخی از شرکت های ایرانی شروع به فعالیت کردند. تاسیس اداره قالی در سال 1309 و مدرسه صنایع قدیم در سال 1311 که گروهی از طراحان فرش در آنجا که تدریس و طراحی نقوش فرش اشتغال داشتند، و تاسیس شرکت فرش در سال 1314، از اهمیت و رمنق حرفه ی فرش بافی در آن زمان خبر می دهد.

بدین ترتیب نایین نیز از حوزه فعالیت بیرون نماند. اولین مرکز ارتباط اقتصادی برای فروش فرش های نایینی اصفهان بود؛ اما به زودی قالی بافان نایینی، که ظرافت غیر قابل وصف عباهای نایینی را وارد بافت فرش کرده بودند، در طراحی و بافت چنان مهارت یافت که قادر به رقابت با قالی بافان اصفهان وکاشان و اراک شدند.