تحقیق در مورد ذوق ادبی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

دسته بندی : وورد

نوع فایل :  .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحه : 10 صفحه

 قسمتی از متن .doc : 

ذوق ادبی "میران تالپر" حیدرآباد (سند)

نوشتۀ:دکتر شهلا سلیم نوری

تهیه و تنظیم:خانه فرهنگ سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران – حیدرآباد

به اهتمام:  مـهـدی ربـانـی

سرزمین سند یکی از مهمترین مرکز ترویج زبان و ادب فارسی بود و نه تنها گفتگو ها در این زبان انجام می گرفت بلکه تالیف و تصنیف و سرودن شعر نیز در این زبان رواج یافته بود. به سبب تشویق فرمانروایانِ اینجا، شعرا و نویسندگان بزرگ در اینجا اقامت داشتند و عموم مردم هم به طرف ادب و شعرگویی رغبت می کردند. شاهان، خود با ذوق ادبی بهرۀ کافی داشتند. این حکمرانان از خانواده های مختلف بوده که معروف ترین آنها به قرار زیراند:

1. سومره2. سمه3. کوکلتاش و ارغون4. ترخانیان5. کلهوره / عباسیان6. تالپران (1)

از خانوادۀ سمه گرفته تا تالپران تمام فرمانروایان علم دوست و علم پرور بودند. البته تالپران از این نظر بر دیگران فوقیت دارند که تقریباً تمامی آنها صاحب کتاب و دیوان هستند. قبل از اینکه ذوق ادبی آنان را ذکر کنیم، کمی از احوال سیاسی آنان را توضیح می دهیم.

تالپران یکی از قبایل "بلوچان" است که در زمان "کلهوران" بر صحنۀ سیاست نمودار شد. در زمان "میان سرفراز خان کلهوره"، "میر بهرام خان" و پسرش "میر صوبدار خان تالپر" بقتل رسیدند. (2)

در زمان "میان عبدالنبی کلهوره"، میرفتح علی خان تالپر، یکی از چهار پسر میر صوبدار خان مرحوم همراه عموی خود "میر سهراب خان بن چاکر خان تالپر" و "میر تهاره خان بن مانک خان" برای انتقام قتل پدر و بزرگ خود، عَلَمِ بغاوت بلند کرد. در جنگ، عباسیان شکست خوردند و حکمرانی سند به دست (3) تالپران رسید.

"میر فتح علی خان تالپر" برای امور سلطنت، "سند" را در سه قسمت منقسم کرد:

قسمت اول را به عموی خود "میر سهراب خان تالپر" سپرد. کرسی آن قسمت، شهر "خیرپور" بود.

قسمت دومی به "میرتهاره خان بن مانک خان تالپر" داد و میرپورخاص مرکز آن قسمت قرار گرفت.

قسمت سومی برای خود و برادران خود نگهداشت، دارالحکومت این قسمت "حیدرآباد" (4) بود.

"میر فتح علی خان" امیرِحیدرآباد شد. اما چون "فتح علی" مردِ دلیر، با هوش و دور اندیش بود برای همین، سه برادر دیگر خود یعنی میر غلام علی خان، میر کرم علی خان و میر مراد علی خان را نیز در امور اداری قسمت حیدرآباد شریک کرد. به این ترتیب هر برادرش بر قسمتی فرمانروائی می کرد. این چهار برادر معروف به چهار یار هستند.(5) و روش آنان این بود که وقتی برادری فوت می شد اولادش را در کار مملکت شریک می کردند، در این صورت در یک زمان چهار امیر فرمانروایی می کردند و یکی از آنان مراقبت کار می کرد.

میران تالپور به قرار زیراند:

1. میر فتح علی خان تالپر   (1199-1217 هجری قمری)

2. میر غلام علی خان تالپر   (1217-1227 هجری قمری)

3. میر کرم علی خان تالپر   (1227-1244 هجری قمری)

4. میر مراد علی خان تالپر   (1244-1249 هجری قمری)

5. میرنور محمد خان بن مراد علی خان (1249-1255 هجری قمری)

6. میر نصیر خان بن مراد علی خان تالپر (1249-1260 هجری قمری)

7. میر محمد خان بن میر غلام علی خان تالپر (1249-1260 هجری قمری)

8. میر صوبدار خان بن میر فتح علی خان تالپر (1249-1260 هجری قمری)

9. میر شهداد خان بن میرنور محمد خان تالپر (1249-1260 هجری قمری)

بعض از آنان که کارهای ادبی را به طور نمایان انجام داده در زیر ذکر می شوند:

1. میر کرم علی خان تالپر: (متوفی 1244 هجری قمری)میر کرم علی خان بن میر صوبدار خان تالپر بعد از وفات میر غلام علی تالپر به امیری حیدرآباد رسید. لقبش "سرکار عظمت مدار" و "کرم" تخلص وی بود. میر کرم مرد دلیر، دانشمند و هنر پرور بود. مرد فاضل و از تحصیلات عالی بهره مند بود. در روزگارش به سبب تشویق، شاعران، نقاشان و نویسندگان زیاد از خراسان به حیدرآباد آمده بودند. شاعران و نویسندگان دربار وی خیلی زیاد هستند. معروفترین آنها "نواب ولی محمد لغاری"، "میرزا خسرو چرکس"، "عظیم الدین عظیم"، "میر مایل" وغیره بودند به تاریخ 1244 هجری قمری فوت شد و در مقابر تالپران حیدرآباد در گنبد خاص دفن شد. او فرزندی نداشت. (7)

تالیفات:1. دیوان کرم: به چاپ نرسیده است، چند شعر به طور نمونه اینست.

یار شیرین زبان چه خوش باشددلبر خوش بیان چه خوش باشد

بر رخ دلکشت نقاب مکشمه چو گردد عیان چه خوش باشد

گل رخم درمیان لاله و گلگر بگردد چمان چه خوش باشد

گر بیایی شبی به خلوت منکام جانم از آن چه خوش باشد

نگهت خنجر و مژه ناوکابروانت کمان چه خوش باشد

"کرما" "بیگلر" چه خوش گفته:"دلبر مهربان چه خوش باشد" (8)

2. مجموعۀ دلگشا: کتابی است که در آن اشعار شاعران مختلف را جمع آوری کرده است. (9)

میر مراد علی خان تالپر: (متوفی 1249 هجری قمری)

میر مراد علی خان پسرِ میر صوبدار خان تالپر و چهارمین برادر میر فتح علی خان تالپر بود. در سال 1244 هجری اختیارات کل به دست آورد. لقبش "سرکار جهان مدار" و "سرکار بلند اقتدار" بود. "علی" تخلص می کرد. مراد علی مردی علم دوست و ادب پرور، سخن سنج، شاعر و ادیب بود. وی شاعران دیگر مانند محمد عارف و عظیم تتوی را تشویق می کرد. تاریخ وفات 1249 هجری قمری است. (10) در حیدرآباد نزد کرم علی خان دفن شده است. مراد علی چهار پسر به اسم، میر نور محمد خان، میر محمد نصیرخان، میرحاجی محمد خان و میریار محمد خان تالپر داشت.

تالیفات:1. دیوان فارسی  

2. طب مراد (11) وغیره

نمونه شعر مراد علی خان اینست:

ز دل صبر برداشت آرام راچه گویم من آن نازک اندام را

به جز لعل شیرین نخواهم شکربگویید آن یار خوش نام را

ز رخ زلف مشکین به هاله فکنمپوشان مه روی گلفام را (12)

بعد از وفات میر مراد علی خان تالپر دورۀ فرمانروایی چهار یار به پایان می رسد و دورۀ دوم آغاز   می شود. فرمانروایان این دوره میرنورمحمدخان و میرمحمدنصیرخان تالپر هستند که با شراکت همدیگر آغاز حکمرانی بر حیدرآباد کردند. هر کدام آنها بر قسمت خود حاکم بود امّا امیر کل ولایت حیدرآباد میرنورمحمدخان تالپر بود.(13) در این دوره ذوق ادبی تالپران حیدرآباد، بیش از پیش شد و کتابهای گران قیمت در شعر و ادب به وجود آمدند.

میرمحمدنصیرخان تالپر: (متوفی 1261 هچری قمری)اسم کامل وی میر محمد نصیر خان تالپر، لقب وی "سرکار فیض مدار" (14) و "جعفری" تخلص  می کرد. در دوران زندگی برادر خود میر نور محمد خان، در فرمانروایی حیدرآباد سهیم شد و بعد از وفات او امیری قسمت خود را در دست داشت و چون انگلیسیان بر سند تسلط کردند، همراه امیران دیگر به اسارت در آمد و اول به بمبئی و بعد به کلکته برده شد. در سال 1261 هجری قمری / 1845 میلادی (15) در کلکته فوت شد.

"میر نصیر خان تالپر"، سخی، کریم، علم دوست و علم پرور بود. شعر گفتن را دوست داشت و شاعران را بسیار می نواخت. به همین سبب دانشمندان بزرگ آنزمان در دربارش بودند. معروفترین آنها "آخوند محمد بچل"، "میان محمد یوسف"، "میرزا فریدون بیگ قانع"، "آخوند غلام حیدر" وغیره هستند. (16)

تالیفات:میرنصیرخان جعفری تالیفات زیاد دارد که در زیرند:

1. دیوان فارسی 

2. دیوان اردو

3. مثنوی مختارنامه

4. مکاتیب جعفری

5. مثنوی میرزا و صاحبان

6. سفرنامۀ جعفری (17)

مثنوی میرزا و صاحبان با این شعر آغاز می شود:

بنام خداوند هر دو جهانکزو هست برپا زمین و زمان

در آخر این مثنوی سال تالیف و تعداد شعر را بیان می کند:

هزار و دو صد بود و سی سال و پنجکه آمد به هم این گران مایه گنج

من این سلک گوهر میان دو ماهبسفتم به توفیق لطف اله

چون ابیات این نسخه کردم شمارهزار و دو صد بیت و هم بیست و چار

"سفرنامۀ جعفری" مبنی بر دو مثنوی است. در مثنوی اول احوال سفر از حیدرآباد تا بمبئی و پونه و ساسور نوشته است و در مثنوی دوم احوال سفر کلکته نوشته است. چند شعر این هست: