بررسی نقش کناره های اردبیل

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

مؤسسۀ آموزش عالی جهاد دانشگاهی استان یزد

دانشکدۀ هنر و معماری اردکان

موضوع تحقیق:

بررسی نقش کناره های اردبیل

بررسی نقشه فرش های کناره های اردبیلی

چکیده

اصلی ترین نقشه های رایج در استان اردبیل مربوط به بافته های عشایر شاهسون است. نقشه های سنتی منطقه به نام های جلدبخان، یورتچی، پودنیس و قفقازی مشهور است و غالباً از نوع ترنج دار است.

ابعاد کناره ها برای زندگی عشایری و روستایی به دلیل راحتی در بستن و گستردن آن مناسب تر است، که با نوع معماری سنتی ایران همخوانی داشته که متأسفانه امروز کاربرد آن ها با معماری رایج تناسبی ندارد. کناره به معنی کنار هر چیز، گوشه، کنج و کرانه به فرشی کم عرض و دراز که در دو سوی یک قالی بزرگ گسترده می شود، گفته شده است.[دهخدا، 1377، ص18606]

ویژگی کناره ها را می توان در چند مورد بر شمرد:

طول کناره تقریباً بیش از دو برابرعرض قالی و همواره از تناسب خوبی برخوردار است. کناره ها، پرز نسبتاً بلند با بافت متراکم دارند. از نظر رنگ، نقش و اندازه، معمولاً دو کناره به صورت جفت بافته می شوند.

کناره ها ابعاد متنوعی داشته و استاندارد خاص ندارند و سلیقۀ متقاضی در مورد ابعاد کناره به هنگام بافت در نظر گرفته می شود.

کاربری کناره ها معمولاً در میان روستاییان و عشایر رواج دارد. زیرا شهرنشین ها گستردن یک تخته قالی یک پارچه را ترجیح می دهند. عموماً ترنج های متناوب در طرح و نقشه کناره های اردبیلی رواج دارد.

رایج ترین نقشه های کناره های اردبیلی

کله قوچی

جلدبخان

یورتچی

قبا

پودنیس

قلمی

1- کله قوچی:

نقشه ای که کله قوچی نامیده می شود، طرحی است که از یک چند ضلعی (هشت و یا شش ضلعی) و دو جفت نقش شاخ مانند که از چهار طرف منشعب شده، تشکیل می شود. درون چند ضلعی های درون طرح کله قوچی، از تکرار همین طرح یا موضوعاتی از نقوش گیاهی، حیوانی، یا نقوش کاملاً انتزاعی وجود دارد. نقوش تزئینی داخل طرح کله قوچی به صورتی است که در ذهن انسان، شاخ گوزن، قوچ و بز و حواشی تزیینی، اسکلت ماهی (تیغ ماهی) را تداعی می کند.

نحوه ترکیب بندی در نقشه به صورت قرینه و یا واگیره است. در صورتی که طرح کله قوچی بزرگ باشد، تعداد کمتری استفاده می شود و در صورت کوچک بودن این طرح تعداد بیشتری از آنها در فرش دیده می شود.

2- جلدبخان ((Jaldbakhan:

تعریف اصطلاحی این کلمه به معنی نگاه زیرکانه یا چشم زیرک می باشد. ترنج این طرح به شکل شش ضلعی هایی است که به صورت 3 تا 5 ترنج متصل به هم در وسط قرار گرفته اند. این طرح عموماً روی قالی های کنره ای اجرا می شود. در چهار گوشۀ آن لچک های کوچکی وجود دارد. نقوشی که در درون این طرح ها جای می گیرد، کاملاً هندسی و انتزاعی است. ترنج ها با نوارهای دندانه ای یا چنگکی محصور شده اند. پهن ترین حاشیه ها معمولاً با مربع های کوچک به شکل گل چهارپر تزئین شده اند. این نوع نقشه از گذشته های دور به فرش کناره ای سراب شهرت داشته است. جلدبخان در توصیف شخصی، احتمالاً خان سرسخت و قوی بوده، نامگذاری شده است.

3- یورت چی (chi :(Yurt