کارشناس سازه

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 17

کارشناس سازه

 مقدمه

            اکنون طراحی روشنایی در ساختمان‌ها علاوه بر روش تجربی، مبتنی بر قوانین علمی است.  روشنایی رضایت‌بخش به آرامش انسان کمک کرده و بازدهی کاری را نیز بالا می‌برد و همچنین به واسطه کاهش تصادف‌های ناشی از نور غیر کانی به ایمنی محیط هم کمک بسیاری می‌کند. روشنایی روز و روشنایی مصنوعی امری است که باید در طراحی ساختمان‌ها به صورت همزمان در نظر گرفته شود. دراین متن به طور خلاصه به چگونگی بهره‌برداری بهتر از روشنایی روز، تعیین حدود کمی و کیفی آن و همچنین نحوه تامین آن خواهیم پرداخت.

            بهره برداری از روشنایی روز علاوه بر اینکه برای انجام هر فعالیت بصری، اقتصادی است، برای سلامتی انسان نیز مفید است. طراحی روشنایی روز در ساختمان‌ها برای تامین شدت نور رضایت‌بخش درفضاهای بسته، بستگی به نوع فعالیت بصری، چگونگی دسترسی، روشنایی روز در بیرون، ابعاد اتاق، رنگ سطوح داخلی اتاق، اندازه و محل پنجره‌ها، نوع شیشه و موانعی نظیر کرکره، ساختمان‌های مقابل، درختان و غیره دارد.

            این مسأله نه تنها برای ساختمان‌های مسکونی، بلکه به ویژه برای مدارس، ادارات و ساختمان‌های صنعتی که در آن اغلب کارایی و سودمندی افراد اهمیت دارد، مهم  است.

            روشنایی رضایت‌بخش به این معنی است که نه تنها باید نور کافی در محیط فراهم کرد، بلکه کیفیت نور نیز، باید به گونه‌ای باشد که حداقل فشار را به چشم وارد کند.

            به طور خلاصه این دو مسأله هدف اصلی نورپردازی بهینه است.

*کمیت نور     

شدت روشنایی

(1)لازم برای مکان‌های مختلف.

اطلاعات زیادی در مورد عوامل موثر در رابطه بین کمیت روشنایی و کارآیی در انجام وظایف بصری وجود دارد که مهمترین این عوامل ماهیت خود فعالیت از نظر اهمیت سرعت دیدن، دقت و ظرافت آن است. این اطلاعات، مبنای معقولی را برای توصیه شدت روشنایی برای فعالیت‌های بصری مختلف ارائه می‌دهد.

تجربه و اطلاعات آماری نشان می‌دهد که بهره و کیفیت انجام بسیاری از فعالیتها به ویژه فعالیت‌های ظریف با افزایش شدت روشنایی روی سطح کار بالا می‌رود. میزان روشنایی لازم برای بسیاری از فعالیت‌های اساسی توسط مجامع مهندسان روشنایی هر کشور اعلام می‌شود که بستگی به سطح زندگی و رسوم خاص مردم آن کشور دارد.

به طور مثال در جداول (1) و(2) شدت روشنایی توصیه شده توسط کمیته ملی روشنایی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مجمع مهندسان روشنایی آمریکا (2) و استاندارد انگلستان برای برخی مکانها جهت مقایسه آمده‌اند.

کمیته ملی روشنایی موسسه استاندارد و تحقیقات  صنعتی ایران برای اغلب مکانها مانند: محل‌های مسکونی، تجاری و صنعتی مقادیری برای شدت روشنایی حداقل یا کمینه و پیشنهادی، داده که در آن مراعات مقادیر کمینه اجباری و استفاده ازمقادیر پیشنهادی توصیه شده است.

این مقادیر به همراه مقادیر اعلام شده توسط مجمع مهندسان روشنایی آمریکا در جدول (1) آمده است.

استاندارد انگلستان تقسیم‌بندی دیگری برای شدت روشنایی اماکن مختلف به صورتی که در جدول (2) آمده، ارائه داده که در آن تقسیم‌بندی؛ دقت مورد نیاز برای دیدن به عنوان شاخصه‌ای برای فعالیت در نظر  گرفته شده است.

جنبه دیگری که می‌بایست در نظر گرفت این است که برای انجام کار یکسان، افراد مسن‌تر نیاز به روشنایی بیشتری نسبت به افراد جوان‌تر دارند، زیرا با افزایش سن خاصیت ارتجاعی مردمک چشم کمتر شده و در نتیجه نمی‌تواند جهت استفاده بهتر از ترازهای پایین  روشنایی به حد کافی باز شود.

در این جهت مقادیر نسبی معین شده در جدول (3) می‌تواند به عنوان راهنما به کاررود.

صرف‌نظر از فراهم کردن ترازهای مورد نیاز برای شدت روشنایی، توزیع آن نیز مهم است. معمولا نسبت بالاترین به پایین‌ترین تراز شدت در هر دو نقطه از اتاق یا در یک محیط کاری باید نسبت 2 به 1 باشد. زیرا تغییرات کوچک شدت به وسیله تنظیم مردمک چشم مراقبت می‌شود اما تغییرات بزرگ شدت منجر به فشار ناخوشایند به چشم می‌گردد.

*کیفیت نور

            روشنایی رضایت بخش در یک محوطه می‌بایست علاوه بر شدت کافی، ازنظر توزیع بسامد نیز مطلوب بوده و درخشندگی سطوح در آن طوری باشد که سبب چشم زدگی(4) نشود و در ضمن در آن امکان  تشکیل سایه‌های مزاحم نیز بر روی هیچ یک از سطوح وجود نداشته باشد. زیرا این موارد می‌تواند منجر به خستگی چشم، فشار به چشم، سردرد و حوادث ناشی از آن شود.

            عامل دیگری که همچنین برکیفیت نور موثر است؛ مشخصات بازتاب و رنگ سطوح و منابع نور مصنوعی است. بسیاری از وظایف بصری می‌تواند توجه به رنگ سطوح کار و زمینه؛ راحت‌تر و ایمن‌تر انجام شود. ازایجاد سطوحی که نور را به طور شدید بازتاب می‌کند باید اجتناب کرد و این مسأله به ویژه در سطح کار، مانند شیشه روی میز تحریر و منابع نوری که در سطح کار حالت آیینه ایجاد می‌کنند بسیار مهم است.

            روش‌هایی در دسترس معماران و مهندسان وجوددارد که می‌توانند از پیش درخشندگی و شدت روشنایی و سایه را در طراحی روشنایی ساختمان پیش‌بینی و کنترل کنند. البته این روش‌ها باید به عنوان روش‌های موقتی در نظر گرفته شوند تا زمانی که استاندارد ملی ایران در این رابطه ارائه شود.

*ملاحظات طراحی روشنایی روز

            مشاهده شده است که استفاده مناسب از روشنایی روز رابطه نزدیکی با نقشه و طراحی ساختمان دارد و بنابراین باید در مراحل اولیه طراحی به آن توجه کرد. اما متاسفانه همانطور که اغلب پیش می‌آید، بعد از اینکه ساختمان ساخته می‌شود، مورد توجه قرار می‌گیرد.

            توجه به روش‌هایی که در ادامه ارائه گردیده کمک می‌کند که طراح نتایج بهتری را در عمل بدست آورد.

*درتعیین ابعاد و محل پنجره‌ها بایستی به این نکات توجه داشت:

1-  نوع کاربری از محل

2-  ابعاد و شکل اتاق

3-  استفاده مناسب از وسایل کنترل نور خورشید(سایبان، کرکره و ......)

4-  محل پنجره‌ها نسبت به موانع خارجی نظیر ساختمان‌های دیگر و درختان و بازتاب از زمین.

            -  نباید به ورود مستقیم نور خورشید به داخل ساختمان تأکید کرد، زیرا اگر چه نور خورشید می‌تواند گرم و با روح باشد، معمولا منجر به ایجاد تضاد در شدت روشنایی اتاق و  درخشندگی و چشم‌زدگی می‌شود. علاوه بر اینکه اثرات گرمایی آن در شرایط گرم داخل ساختمان منجر به ناراحتی می‌شود.

            -  شیشه کاری عمودی نسبت به شیشه کاری شیبدارارجحیت دارد.

            -  در هر کجا که امکان پذیر است بر روی دیوارها، سقف و سطوح داخلی دیگر از سطوح بازتاب کننده روشنایی به طور مناسب استفاده شود.

             -مراقبت ضعیف از شیشه‌ها یک مسأله مهم است. به ویژه که در مواردی حتی تا 50% شدت روشنایی عبوری از شیشه را کاهش می‌دهد. و این مسأله بیشتر در کارگاهها و