زراعت ذرت علوفه ای در استان زنجان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 9

زراعت ذرت علوفه ای در استان زنجان:

مقدّمه:

درسال های اخیر بعلّت احداث دامداری های متمرکز و گاوداری ها ، سطح زیرکشت ذرّت علوفه ای استان افزوده شده است.درحال حاضرسطح زیرکشت این محصول در استان حدود800هکتار می باشد.که بعلت کمبود چاپروگران بودن آن کشت این محصول توسعه چندانی نیافته است.

ذرت ازجمله گیاهانی است که مورد توجه خاص بوده است.خصوصاًپس از پیدایش ارقام هیبرید با عملکردبالاوکیفیّت مطلوب،بسیاری از مؤسّسه های تحقیقاتی در سراسر دنیا روی این محصول با ارزش سرمایه گذاری وفعّالیّت های مؤثّری انجام داده اند.که به موفقیّت های چشمگیری نیز دست یافته اند.

ذرت بعدازگندم وبرنج سوّمین محصول زراعی دنیا ازنظرسطح زیر کشت و دومین محصول بعدازگندم ازنظرمیزان تولید است.که علاوه بر تامین دانه وعلوفه ی موردن نیاز مرغداری ها ودامداری ها درصنعت غذایی،شیمیایی ودارویی نیز از اهمیّت ویژه ای برخورداراست.

دراستان زنجان به لحاظ توسعه ی دامداری ونیاز مبرم به علوفه،توسعه ی کشت ذرت علوفه ای بایددر کنار افزایش تولید یونجه،جوودیگرنباتات علوف ای مدنظر قرار گیرد.بنابراین راه توسه کشت باید باتولیدارزان وسیله برداشت که مهم ترین عامل بازدارنده کشت وکار این محصول باارزش میباشد،بازگردد.و یا اینکه تسهیلات لازم در اختیارکشاورزان قرار داده شود.

خوشبختانه تسهیلات بانکی کافی دراختیار کشاورزان عزیز قرار میگیرد که این عزیزان باید از این فرصت برای خرید ادوات و دنباله بند های تراکتور مورد نیاز مزرعه ی خود استفاده نمایند.

مشخصات گیاه:

1. ریشه:

ذرّت دارای ریشه افشان می باشد وایریشه ها از هر طرف گسترش یافته و مواد غذایی لازم گیاه را تأمین مینمایند. درغالب واریته ها چهار ریشه از جوانب بذر به اطراف گسترش یافته وتا آخر عمر گیاه فعّال هستند. و بقیه ریشه ها از گره ای که پایین تراز سطح زمین بوجودامده، توسعه می یابند. این ریشه ها بسته به رطوبت زمین ممکن است کوتاه تر و یا اگر زمین خشک باشد طولانی تر به اطراف گسترش یابند. وبعد از آن بطور عمقی درخاک فرو میروند توسعه ریشه در این موقع بستگی زیادی به سبکی یا سنگینی خاک و حاصلخیزی آن دارد و بهر صورت در بعضی از خاک های مناسب، عمق این ریشه ها را تا 5/2 متر دیده اند.

سرعت گسترش ریشه در ذرّت خیلی زیاد است. بطوریکه در مدّت چهارهفته تا 60سانتیمتردراطراف ساقه توسعه می یابد. بدیهی است درخاک های نا مساعد وسنگین توسعه وگسترش ریشه به مقدار زیادی تقلیل می یابد.

2. ساقه:

ساقه ذرّت معمولاًبه ارتفاع 2تا3 متر می رسد ولی در بعضی از انواع زودرس به ارتفاع 90 سانتیمتر و در برخی تا 50 سانتیمتر(پاپ کورن) و کمتر ارتفاع دارد. و درمناطق حارّه ونیمه حارّه امکان دارد بلندی ساقه ذرت تا 6 یا 7 متر و قطر ساقه آن به 3 تا 4 سانتیمتر برسد. ساقه ذرّت بطور معمول 14 گره دارد ولی این گره های ساقه را بعضی اوقات از 8 تا 21 گره هم شمارش کرده اند. میان گره های ذرّت معمولاً در نزدیکی زمین کوتاه و هرچه ارتفاع نبات بیشتر می شود زیاد تر می گردد.

3. برگ:

تعداد برگ های ذرّت 8 تا 48 عدد است که حدّ متوسّط آن را بین 12 تا 18 می گیرند. انواع زود رس آن برگ های کم تری دارند. در صورتی که انواع دیر رس دارای برگ های بیشتری هستند. طول برگ های آن از 30 سانتیمتر تا 150 سانتیمتر و عرض آن نیز تا 15 سانتیمتر رسیده است. در بعضی واریته ها استعداد زیادی برای روییدن جوانه های جانبی دارد و وضع رویش آن ها هم بستگی به واریته ذرّت دارد.

4. گل و تلقیح:

ذرّت به علّت بی مانند بودن گل آذین در میان تمام غلّات مشخّص و متمایز است.

گل آذین انتهایی ذرّت ذرّت در انتهای ساقه قرار دارد و کاملاً شاخه شاخه و به آسانی قبل گل کردن تشخیص داده می شود و گل آذین نر ذرّت تا 5 میلیون گرده (بسته به گونه ی ذرّت) برای تلقیح به وجود می آورد. گل آذین ماده از لابلای برگ- هایی که بعداً بلال در میان آن به وجود می آید بیرون آمده و به صورت یک دسته رشته های ابریشمین مرطوب و چسبنده می باشند که گرده های نر از قسمت بالا به علّت تکان خوردن یا وزش باد و یا سنگینی وزن خود بر روی آن می ریزد و به علّت چسبندگی در همان جا قرار گرفته دانه های بلال را بارور کرده و تشکیل دانه می دهند.رطوبت کافی چه در هوا وچه در خاک برای گیاه در این موقع حسّاس است و خشک بودن زمین دوره نگهداری گل آذین را کم کرده و نیز دانه بستن را در بلال تقلیل میدهد. همچنین اگر رطوبت نسبی هوا خشک باشد همین خطر را دارد و این دو آمل اگر همزمان با هم باشند اثرات نامطلوبی در دانه بستن وتولید محصول خواهند داشت. واگر گرمای هوا در این موقع در حدود 32 درجه سانتیگراد یا بالا تر باشد وضع نامساعدی به وجود می آید که دانه بندی ذرّت را خیلی پایین می آورد.

اکولوژی ذرّت:

1. حرارت : ذرّت یک گیاه گرم سیری است که در طول دوره رشد احتیاج زیادی به حرارت دارد. درموقع جوانه زنی درجه حرارت خاک بخصوصقسمت سطحی (5سانتی متری نزدیک سطح زمین)باید حدود 10درجه سانتی گراد باشد.

مناسب ترین درجه حرارت در طول دوره رشد ذرّت 30-20درجه سانتی گراد است.افزایش درجه حرارت محیط بیش از 35درجه سانتی گراد،چنانچه مصادف با زمان گل دادن باشد موجب عدم تلقیح می شود.

2. طول روز و فتوپریود : پراکنش تشعشع در داخل اجتماع گیاهی با قابلیت عبور نور از برگ ، وضع قرار گرفتن برگها ( زاویه برگها با ساقه ) تراکم و ارتفاع گیاهان و نیز زاویه تابش نور خورشید مرتبط می باشد.

با افزایش سن برگ ، قابلیت عبور نور از آن به مقدار کمی کاهش میابد.

3. رطوبت : ذزت در دوران زندگی خود به آب نسبتا زیادی نیاز دارد. کمبود آب یکی از عوامل محدود کننده کشت گیاه بشمار می رود. بطور کلی در طول 45 روز اول رشد ذزت بین صفر تا 8/3 میلی‌متر و در طول گرده افشانی 9 میلی‌متر در روز ، بعد از گرده افشانی 13 میلی‌متر در روز مصرف آب دارد.

آب مورد نیاز ذرت 600-400 میلی‌متر در کل دوره رشد و نمو است.

4. خاک : ذرت در اراضی با خاکهای لومی که بحد کافی نرم ، عمیق ، بدون زه و وغنی از آهک و هوموس باشد ، بهترین رشد را دارد. PH بین 5/7-5/6 برای ذرت مناسب می باشد. زمینهای خیلی سبک و خیلی سنگین برای کشت ذرت مناسب نیستند.

5. مراحل فنولوژی رشد : عملکرد یک گیاه توسط فتوسنتز و رشد و نمو آن شکل می گیرد. اثر عوامل دیگر مثل عناصر معدنی و رژیم آبیاری به مقدار تاثیر آن بر فرایندهای فیزیولوژیکی بستگی دارد. حصول عملکرد بالا به سطح مطلوبی از عوامل مختلف تکنیکی و فنی کشاورزی و دسترسی به هیبریدهائی پرمحصول ، زمانبندی و بکارگیری صحیح نهاده‌ها بستگی دارد.

تناوب زراعی :

اصولا کشت متوالی یک گیاه موجب کاهش محصول می گردد. ذرت نیز از این شرایط مستثنی نیست و برای دستیابی به عملکرد مطلوب نیاز به برنامه ریزی صحیح و اصولی در امر تناوب می باشد. گیاهانی که در تناوب با ذرت قرار می گیرند باید ضمن تامین نمودن حاصلخیزی خاک ، در کنترل و یا حداقل جلوگیری از افزایش آفات ، بیماری ها و علفهای هرز نیز موثر باشند. گردش های زراعی زیر برای تولید ذرت مناسب هستند :

1. چغندر قند ، ذرت ، غلات ( گندم یا جو ) .

2. پنبه ، ذرت ، غلات ( گندم یا جو ) در مناطقی که کشت پنبه معمول است.

3. یونجه 3 تا 5 ساله ، ذرت ، گندم یا جو در مناطقی که دامپروری وجود داشته باشد.

تهیه زمین :

عملیات تهیه زمین شامل شخم ، دیسک ، درصورت نیاز استفاده از لولر ( ماله ) ، کودپاش و نهرکن است که زمان و نحوه اجرای آن بستگی به محصول قبل از کشت ذرت و نوع کشت فعلی ( بهاره یا تابستانه ) دارد. چنانچه نوع کشت تابستانه بعد از برداشت گندم و جو باشد ، فرصت زمانی برای تهیه زمین خصوصا در قطعات مربوط به برداشت گندم در مناطق سرد و معتدل استان ( به جز طارم ) که امکان سرمای زودرس پاییزه وجود دارد محدود است و هرگونه تاخیر در تهیه زمین امکان مواجه شدن با سرما و خسارت وارده زیاد می شود. بعد از آماده کردن یک بستر نرم و مناسب ، باید بذر ذرت با تراکم موردنیاز در عمق مناسب قرار گیرد. بذرکارهای پنوماتیک که با نیروی مکش کار می کنند نسبت به سایر بذرکارهای موجود موفق تر عمل می کنند و قادرند با کشت یکنواخت و منظم بذرها بر اساس فواصل تنظیم شده ، فضای رویش کافی را برای هر بذر فراهم سازند.

تاریخ کاشت :

دمای مناسب برای جوانه زدن بذر ذرت 18 درجه سانتیگراد است و در دمای پایین تر از 8/12 درجه سانتیگراد جوانه زدن بذر به کندی صورت می گیرد و حداقل درجه حرارت برای جوانه زدن بین 9 تا 10 درجه سانتیگراد است. همچنین درجه حرارت در زمان گرده افشانی باید کمتر از 35 درجه سانتیگراد باشد. در استان زنجان بعد از 15 اردیبهشت می توان کشت ذرت را شروع کرد ( در طارم کشت ذرت علوفه‌ای مرسوم نمی باشد ).

نیاز غذایی :

الف : کودهای شیمیایی :

ذرت در خاکهای آهکی با بافت لومی ، عمق کافی ، نفوذ پذیری مناسب و دارای مواد آلی کافی ( 1 تا 2 درصد ) بیشترین عملکرد را دارد. خاکهای خیلی سنگین برای کشت ذرت مناسب نیستند. این نوع زمینها را برای کشت ذرت باید بوسیله کودهای حیوانی و سبز اصلاح کرد. زمینهای رسی و آهکی و نیز زمینهای رسی شنی که عمق کافی داشته باشند برای کشت این گیاه مناسب اند. ذرت در خاکهایی که PH آنها بین 6 تا 7 باشد بخوبی رشد و نمو می کند و محصول قابل توجهی عاید می گردد.

مصرف مواد غذایی بویژه ازت و فسفر بوسیله گیاه ذرت در مقایسه با سایر گیاهان زراعی در سطح بالاتری قرار دارد. زراعت ذرت در زمینهای حالخیز و پرقوت محصول مناسبی می دهد. درحالی که در اراضی فقیر و پست موفقیت چندانی ندارد ، لذا این نکته در انتخاب محل کشت ذرت باید مورد توجه قرار گیرد. متوسط برداشت ازت ( N ) ، فسفر ( ) و پتاسیم ( ) از خاک توسط این محصول بترتیب 200 ، 80 و 160 کیلوگرم در هکتار است.

طی پژوهش های وسیع انجام شده در کشور مشخص شده است که در طول 25 روز اول رشد گیاه ، تنها 8 درصد ازت مورد نیاز برداشت می شود. 35 درصد ازت در فاصله 26 تا 50 روزگی و 31 درصد در فاصله 51 تا 75 روزگی ، 20 درصد در فاصله 76 تا 100 روزگی و بالاخره 6 درصد بعد از این مدت قابل استفاده است. بنابراین مقدار مصرف کود ارته با توجه به میزان نیاز هر مرحله زمانی تعیین می گردد. متوسط کود ازته برای ذرت علوفه ای 400 کیلوگرم است. بدیهی است تعیین مقدار دقیق مصرف باید براساس تجزیه خاک باشد. باتوجه به اینکه مصرف ازت بوسیله گیاه بتدریج صورت می گیرد بنابراین کودهای ازته را باید در دو یا چند نوبت ، بخشی از آن قبل از کاشت و بقیه بصورت سرک به خاک اضافه گردد. در خاکهای سبک و شنی تعداد این دفعات بیشتر از سایر خاکها میباشد. بعلاوه نحوه آبیاری مزرعه موثرترین عامل در راندمان کودهای ازته است.

میزان توصیه کود نیترات آمونیوم ( کیلوگرم در هکتار ) براساس آزمون خاک :

میزان کربن آلی خاک O.C % میزان کود نیترات آمونیوم مورد نیاز ذرت

2 <  - - - - - - - - - - 600

2 >  - - - - - - - - - - 450

نیاز ذرت به فسفر کمتر از ازت و تقریبا یک پنجم آن است. کود فسفره باید همراه با کاشت مصرف شود و بهترین شیوه مصرف کود فسفره در زراعت ذرت ، در زیر و کنار دانه های کاشته شده است. با توجه به اینکه کود سوپر فسفات تریپل ارزانتر از فسفات آمونیم است ، پیشنهاد می شود از سوپر فسفات تریپل استفاده شود. مقدار مصرف سوپر فسفات تریپل و یا فسفات آمونیم در زنجان طبق جدول زیر میباشد :

میزان توصیه کود سوپرفسفات تریپل ( کیلوگرم در هکتار ) بر اساس آزمون خاک :

میزان فسفر قابل جذب ( میلی گرم در کیلوگرم ) میزان کود سوپر فسفات تریپل مورد نیاز ذرت

5-0 - - - - - - - - - - - - 200

10-6 - - - - - - - - - - - - 150

15-11 - - - - - - - - - - - - 100

15 >  - - - - - - - - - - - - 50

میزان توصیه کود سولفات پتاسیم ( کیلوگرم در هکتار ) بر اساس آزمون خاک :

میزان پتاسیم قابل جذب ( میلی گرم در کیلوگرم ) میزان کود سولفات پتاسیم مورد نیاز ذرت

100-0 - - - - - - - - - - - - 250

200-101 - - - - - - - - - - - - 200

250-200 - - - - - - - - - - - - 150