لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 20
موضوع: تلخیص طرح توسعه وعمران (جامع)
شهر قوچان
زیرنظراستادارجمند: سرکار خانم دکتر علیزاده
ارائه دهندگان: الهام مرادی منظری
سمیه حجری کلوخی
بهار1387
بنام نقش بند صفحه خاک
در آغاز از استاد گرانقدر سرکار خانم دکتر کتایون علیزاده که ما ودیگر دانشجویان را با مباحث شهر و برنامه ریزی شهری آشنا نمودند کمال تشکر را داریم .
حمایت درگاه احدیت همراهتان باد
دانشجویان, سمیه حجری والهام مرادی
همکاران پروژه طرح جامع قوچان:
مدیر کل پروژه: مهندس بهمن کلالی
برنامه ریز و هماهنگ کننده: مهندس محمدرضا مسعودی
مطالعات کالبدی و فیزیکی:
بهمن کلالی
محمد رضا مسعودی
محمود هراتی
جلال حسینی ثانی
فریبرز ذاکر
مطالعات جغرافیایی:
محمود معین زاده
آرامش تقی زاده
مطالعات جمعیتی:
ابوالقاسم دربندی
قربانعلی عباس زاده
مطالعات اقتصادی:
فاطمه پاسبان
ابوالقاسم دربندی
قربانعلی عباس زاده
مطالعات ترافیک:
مهدی نقیبی
رامین آهوی
محمدرضا مسعودی
ابراهیم اسماعیلیان
سیویل وتاسیسات زیربنایی:
علیرضا محمدی
بهزاد عسگری
مرحوم عباس واحدیان غفاری
طراحی وبرنامه ریزی شهری:
هوشنگ ختایی
بهمن کلالی
محمد حسن معتمدی
محمدرضا مسعودی
تهیه نقشه, تایپ وکارپردازی:
راحله بافتی
مرجانه بذرافشان
مراد خوشبختی
شبنم سجادی
محمد مرادیان دقیق
حسن قهرمان فرد
علی نگهبان
همکاران دفتر محلی قوچان:
آقایان : محسن بابا محمدی - علی سروقدی – علی قهوه پز- محمد رضا صادقی نژاد – حمید رضا سلمانی زاده
خانمها : روشنک صلواتی – بیتا سلیمانی – فرناز الهامی فر
با تشکر از جناب آقای مهندس علیرضا محمد پوران که در طول تهیه این طرح یار ویاور ما بودند.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 23
به نام خالق توانا
موضوع :
بنیادگرایی اسلامی و تاثیر آن بر امنیت بین الملل
برای درس :
سمینار امنیت بین الملل
استاد مربوطه :
آقایی دکتر چگینی زاده
گردآوری :
عیسی میرزائی
بهار 86
مقدمه:
در روابط بین الملل قبلاً دولتها مرجع تهدید امنیت و مخاطب آن بودند بدین معنی که تنها یک دولت و یا مجموعه ای از دولتها قادر بودند که امنیت دولت و یا دولت های دیگر راتهدید کنند. از طرفی، آنچه که مخاطب این تهدید بود باز هم دولتها بودند یعنی اینکه تنها دولت ها بودند که مورد تهدید قرار می گرفتند، اما به دنبال تحولاتی که در هر عرصه جهانی در حوزه ها ی مختلف علمی، تکنولوژی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اتفاق افتاد دیگر برای بررسی مقوله ی امنیت چه در سطح داخلی و چه در سطح بین منطقه ای و بین المللی چارچوب تحلیل فوق کفایت نمی کند، چون امروزه فشار تهدید در سه حوزه ی داخلی، منطقه ای و جهانی می توانند پدیده های متفاوتی با شد. نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که آنچه که باعث می شود، پدیده ای غیر دولتی قادر باشد امنیت جهانی را به خطر بندازد پیوستگی امنیتی در جهان امروز است. بدین معنی که به دلیل وجود روابط عمیق میان دولت ها و ملت ها وقوع یک پدیده در قسمتی از جهان قادر است بر دیگر قسمت های جهان تاثیر گذارد. البته این بدان معنی نیست که دولت ها قادر نباشند و یا نیستند که دیگر امنیت جهانی را به خطر اندازند بلکه بدین معنی است که در کنار تهدید دولت پدیده های نرم دیگری نیز وجود دارند که قادرند امنیت جهانی را به خطر اندازند. پدیده ای همچون بنیادگرای، محیط زیست، گرسنگی، ایدز، آب، بیماری های همه گیری، مسائل قومی و ....
پدیده ای که در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد، و رابطه ی آن با امنیت جهانی موردآزمون قرار می گیرد، بنیادگرای اسلامی است. به عبارتی سوال این است که بنیادگرای اسلامی چگونه قادر است که امنیت جهانی را بخطر بیندازد؟ فرضیه ای که در پاسخ به این سوال مورد آزمون قرار می گیرد این است که بنیادگرای اسلامی،به عنوان یک مگاترند که جهان را به اقلیت حق و اکثریت کفر تقسیم می کند و جنگ و یا به اصطلاح جهاد با جبهه کفر را واجب می داند قادر است امنیت جهانی را به خطر اندازد شیوه آزمون فرضیه بدین گونه است که ابتدا بنیادگرایی اسلامی به عنوان متغیر مستقل مورد تعریف قرار می گیرد و در یک بخش به شرح آن پرداخته می شود و در بخش دیگر امنیت جهانی به عنوان متغیر وابسته مورد تعریف و تشریح قرار می گیرد و در بخش پایانی ، با برقراری رابطه میان دو بخش مزبور نتیجه گیری خواهد شد.
بنیاد گرایی:
کلمه بنیادگرایی برگرفته از واژه لاتین Fundamen به معنای شالوده و اساس است. این اصطلاح اولین بار در دهه نخست قرن بیستم در ایالات متحده ساخته شد و به گروهی از پروتستانها اطلاق می شد که بین سالهای 1910 و 1920 مجموعه جزوه هایی به نام فوند امنتنال منتشر کردند.
اصطلاح بنیادگرایی که در اصل مربوط به جنبش های قشری در تاریخ مسیحیت و کاتولیک ها بود و در اصطلاح پروتستانها بیشتر به مفهوم کهنه پرست به کار برده می شد به معنای حفظ عقاید سنتی مذهب مسیحی درست مطابق با متن انجیلی و کتب آسمانی مقدس و در تضاد و مخالفت با بیشتر امور و پدیده های جدید است.
به عبارتی بنیادگرایی یا اصل گرایی خواهان بازگشت به اصول و بنیادهای اولیه با همان سادگی و خلوص نخستین آن است و فاقد دید مثبت و اجتماعی، انقلابی و نوگرا و آینده نگر است. و در یک نگاه کلی ویژگی بنیادگرایان پروتستان آمریکایی، انعطاف ناپذیری، و مخالفت با تاخت و تاز مدرنیسم و لیبرالیسم می باشد. این جنبش خواهان دفاع از شکل به خصوص از رفتار مذهبی موروثی بودکه بر ایمان خشک و مطلق و درک بنیادگرایانی از ایمان پروتستانی مبتنی بود.
بنیادگرایی اسلامی:
بنیادگرایی اسلامی نهضتی است که به ارزشهای اولیه اسلامی معتقد است و پیروزی و بهروزی کشورهای اسلامی را در بازگشت به آن ارزشها می داند و نه از الگوی کشورهای غربی پیروی می کند و نه از الگوی کشورهای شرقی. این نهضت که به صورت عکس العمل احساسی ، معنوی، روحی و سیاسی مسلمانان به یک بحران اجتماعی، اقتصادی، سیاسی جلوه گر شده است علاوه بر ترس از «غربی شدن» فرهنگ اسلامی به واکنش در برابر مداخله مستقیم غرب در مناطق اسلامی در دهه های گذشته نیز معطوف است.
بدین ترتیب می توان گفت بنیادگرایی اسلامی ایدئولوژی است که الگو و نمونه فرهنگی دین را سیاسی می کند و در کنار حرکتهای مشخص سیاسی موجود، یک جنبش اجتماعی می گردد.
از جمله اصلاحات مترادف در این زمینه می توان به اصول گرایی که بیان محترمانه تر بنیادگرایی است، سنتگرایی که بیان متعارف تر آن و واپس گرایی یا ارتجاع که بیان آشکارتر، عریان تر و در عین حال سیاسی تر آن است اشاره کرد.
پیشینه تاریخی این مفهوم: (بنیادگرایی اسلامی):
«بنیادگرایی» توسط محقق معروف، هارگیب در سال 1940 درباره اسلام به کار رفت، اما تا زمان انقلاب اسلامی در ایران در سالهای 79- 1978 م «بنیادگرایی» به معنای یاد شده معروف نشد.
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 20 صفحه
قسمتی از متن .doc :
مدیریت استراتژیک چیست؟
مقدمهاز لحاظ مفهومی مدیریت استراتژیک با تحول در تئوریهای مدیریت همگامی دارد. مکاتب کلاسیک رفتاری و کمی مدیریت بر جنبههایی از سازمان و عملکرد آن تأکید میکردند که توسط مدیریت قابل کنترل بود. مسایلی از قبیل برنامهریزی تولید، رفتار زیردستان، بهبود محیط کار، نقش گروههای غیررسمی در بازدهی کار، مدلهای کمی تصمیمگیری و غیره. لیکن هرگز فضای سیاسی جامعه ، احساس افراد و نهادهای خارج از سازمان، مسأله اصلی آنها نبود. چرا که محیط از ثباتی نسبی برخوردار بود و چنین نیازی هم احساس نمی شد. به تدریج با رشد مستمر اقتصادی، اوضاع قابل اطمینان محیطی از میان رفت و تغییرات و حوادث شتابنده ای در جهان اتفاق افتاد. لذا تغییرات و دگرگونی های سریع و پیچیده جامعه و تأثیر آن بر رشد و توسعه شرکتها موجب شد که مدیران توجه خود را به محیط سازمان معطوف گردانند و مفاهیمی مانند سیستم، اقتصاد، برنامهریزی بلند مدت، استراتژی و فرایند مدیریت استراتژیک مورد توجه صاحبنظران مدیریت قرار گیرد. این مفاهیم و نظریات پاسخ علم مدیریت به دگرگونی و تغییرات وسیع اقتصادی واجتماعی بود.توجه به محیط، آگاهی از تاثیر متغیرهای محیطی و ارائه چشم اندازی از فعالیت آینده برای سازمانها، لزوم آمادگی برای برخورد با تغییرات مداوم را توجیه می کند. وجود عدم قطعیت های محیطی (Uncertainities) در مسایل سازمانی به لحاظ مبهم بودن و طبیعت احتمالی رخدادهای آتی و آمادگی سازمانها جهت تغییر، برخوردی متفاوت با تغییر، نوع تصمیمات، عوامل جدید مؤثر بر تصمیمگیری و قطعیت در مورد تغییرات آینده، توجه به استفاده از مدل مدیریت استراتژیک را افزون تر می کند.
تعریف مدیریت
در باره تعریف مدیریت اتفاق نظر خاصی در دست نیست و صاحبنظران و نظریه پردازان علم مدیریت با اهداف و سوگیریهای گوناگون، تعاریف متفاوتی ارائه کردهاند.
- مدیریت عبارتست از: هنر انجام کار به وسیله دیگران (فالت،1924).
- فراگرد تبدیل اطلاعات به عمل؛ این فراگرد تغییر و تبدیل را تصمیم گیری می نامیم(فوستر،1967). - فراگرد هماهنگسازی فعالیت فردی وگروهی در جهت هدفهای گروهی (دانلی و همکاران،1971).- فراگرد برنامه ریزی، سازماندهی، رهبری و نظارت کار اعضای سازمان و استفاده از همه منابع موجود سازمانی برای تحقق هدفهای مورد نظر سازمان (استونر و همکاران،1995).تعریف عملیاتی(Operational definition)، مفهوم مدیریت را با رعایت ملاکهای عینی منوط میسازد. از این رو، اگر در موقعیتی ملاکهایی شامل فعالیت منظم و سازمان یافته، هدفها، روابط میان منابع، انجام کار به وسیله دیگران و تصمیم گیری برقرار باشد، میتوان گفت در آن موقعیت ،مدیریت اعمال می شود (کلاندوکینگ،1972).
استراتژیبد نیست ابتدا به ریشه لغوی استراتژی اشاره شود. واژه استراتژی(Sterategy)از ریشه یونانی strategema به معنای فرمانده ارتش، مرکب از stratos به معنی ارتش و ago به معنای رهبر گرفته شده است.مفهوم استراتژی ابتدا به معنای فن، هدایت،تطبیق و هماهنگسازی نیروها جهت نیل به اهداف جنگ در علوم نظامی بکار گرفته شد. در جای دیگر استراژی بدین شکل تعریف میشود: «استراتژی (Strategy) مجموعه ای از اهداف اصلی و سیاستها و برنامه های کلی به منظور نیل به این اهداف است به گونه ای که قادر به تبیین این موضوعات باشد که در چه کسب و کاری (Business) و چه نوع سازمانی فعالیت می کنیم و یا می خواهیم فعالیت نماییم.»
تعریف دیگری هم از استراتژی می توان ارائه کرد: « استراتژی یک برنامه واحد ، همه جانبه و تلفیقی است که محاسن یا نقاط قوت اصلی سازمان را با عوامل و تغییرات محیط مربوط می سازد و به نحوی طراحی می شود که با اجرای صحیح آن از دستیابی به اهداف اصلی سازمان اطمینان حاصل شود».سپس نظریه پردازن علم مدیریت، استراتژی را چگونگی تخصیص مطلوب منابع کمیاب،جهت رسیدن به اهداف اقتصادی تعریف کرده اند. استراتژی تعیین کننده زمینه های فعالیت در محیطی پیچیده و پویا و ابزاری است که به عنصر انسانی در یک نظام سازمانی حیات بخشیده و افراد را به حرکت وا میدارد.آنسوف(Ansoff) به عنوان اولین دانشمندی که استراتژی را به شکل جامع و معنادار توضیح داد، معتقد است که هر قدر بین اهداف و فعالیت های فعلی سازمان سازگاری بیشتری وجود داشته باشد، نرخ رشد و توسعه بزرگتر و منظم تر خواهد بود.
شاندلر(Chandler,1962) استراتژی را به این صورت تعریف میکند:
استراتژی عبارت است از یک طرح واحد، همه جانبه و تلفیقی که نقاط قوت وضعف سازمان را با فرصتها و تهدیدهای محیطی مربوط ساخته و دستیابی به اهداف اصلی سازمان را میسر میسازد.اندروز(Andrews ،1971)میگوید: استراتژی عبارت است از الگوی منظورها، مقاصد، اهداف، خط مشیهای اصلی و طرحهایی جهت دستیابی به اهداف.
میتزبرگ(Mintzberg) تعریف کوتاهی راجع به استراتژی ارائه داده است.از نظر وی استراتژی عبارت است از الگوی به جریان انداختن تصمیمات. در حال حاضر نیز در زبان فارسی واژه استراتژی را از نظر لغوی راهبرد معنی میکنند.
مدیریت استراتژیک
مدیریت عبارت است از فرایند تضمین دستیابی سازمان به فواید ناشی از به کارگیری استراتژیهای مناسب.طبق این بیان، یک استراتژی مناسب مطابق با نیازمندیهای یک سازمان در زمان مشخص تعریف میشود.فرایند مدیریت استراتژیک شامل شش گام متوالی و مستمر است:
1- تجزیه و تحلیل محیطی
2- پایه گذاری جهتگیری سازمانی
3- هدفگذاری
4- تعیین و تدوین استراتژیها
5- بسترسازی و اجرای استراتژیها
6- کنترل استراتژیها
یک مدیر استراتژیست باید هم به برنامهریزی و هم به کنترل بپردازد، چرا که تنها یک غیرمدیر بدون برنامهریزی، سعی در کنترل فعالیتها میکند. لذا فرایند مدیریت استراتژیک به صورت زیر تعریف میشود: «مدیریت استراتژیک عبارت است از هنر و علم فرمولبندی، اجرا و ارزیابی تصمیمات چندبعدی-با تاکید بر یکپارچهسازی عوامل مدیریت ، بازاریابی، امور مالی، تولید یا خدمات، تحقیق و توسعه وسیستمهای اطلاعاتی و غیره- جهت رسیدن به اهداف سازمانی.»
- تجزیه و تحلیل محیطی:- عبارت است از مطالعه محیط سازمان در راستای شناسایی عوامل محیطی که بر عملکرد سازمان تاثیر به سزایی دارند. مدیران هر از چندگاه به منظور درک بهتر رویدادهای درون سازمانی و برون سازمانی از یک سو و افزایش تناسب استراتژیهای اتخاذشده با محیط سازمانی از سوی دیگر، اقدام به تجزیه و تحلیل محیطی مینمایند. یک مدیر برای تجزیه و تحلیل کارآمد ومؤثر محیط
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 22 صفحه
قسمتی از متن .doc :
سلامت سازمانی در مدارس
Organizational Health
مقدمه
سلامت سازمانی، یکی از گویاترین و بدیهیترین شاخصهای اثربخشی سازمانی است. در یک سازمان سالم مدیر رفتاری کاملا دوستانه و حمایتگر با کارمندان خود دارد و در برنامه های خود دارای یگانگی است. کارمندان نیز تمایل بیشتری برای ماندن و کار کردن در سازمان دارند و به طور موثرتری کارها را انجام می دهند. « مایلز » معتقد است سلامت سازمانی به دوام و بقای سازمان در محیط خود و سازگاری با آن و ارتقا و گسترش توانایی خود برای سازش بیشتر اشاره می کند. « هرزبرگ » عواملی چون طرز تلقی و برداشت کارکنان، شیوه اداره امور، خط مشیهای سازمان، ماهیت و میزان سرپرستی، امنیت کاری، شرایط کاری، مقام و منزلت، سطح حقوق و دستمزد، استقرار روابط متقابل دو جانبه، سرپرستان، همگنان و مرئوسان و زندگی شخصی کارکنان را برای تأمین و حفظ سلامت سازمان لازم دانسته است و معتقد است نبود این عوامل ممکن است چنان کارمندان را دچار عدم رضایت سازد که سازمان را ترک کرده و موجودیت آن را به مخاطره اندازند.
تعریف سلامت سازمانی
« کیت دیویس » سازمان سالم را سازمانی می داند که در آن کارکنان احساس کنند کاری سودمند و مفید انجام میدهند و به احساس رشد و پرورش شخصی دست مییابند. آنان بیشتر کاری شوقانگیز را که خشنودی درونی فراهم میآورد، دوست دارند و میپذیرند. بسیاری از کارکنان مسئولیت و فرصت پیشرفت و کامیابی شغلی را جستوجو میکنند. آنان میخواهند که به سخنانشان گوش داده شود و با آنان چنان رفتار شود که گویی هر یک دارای ارزش وجودی فردی هستند. آنان میخواهند که اطمینان یابند سازمان به راستی برای نیازها و دشواریهای آنان دلسوزی میکند. ازنظر « لایدن و کلینگل » سلامت سازمانی یک مفهوم تقریباً تازه ای است و شامل توانایی سازمان برای انجام وظایف خود به طور موثر و رشد و بهبود سازمان می گردد. یک سازمان سالم جایی است که افراد می خواهند در آنجا بمانند و کار کنند و خود افرادی موثر و سودمند باشند « ماتیو مایلز » یک سازمان سالم را به عنوان سازمانی تعریف می کند که « نه تنها در محیط خود دوام می آورد بلکه در یک برهه زمانی طولانی نیز به طور کافی سازش کرده و تواناییهای بقاء و سازش خود را به طور مداوم توسعه داده و گسترش می دهد ». چیزی که در این تعریف واضح است این است که سازمان سالم با نیروهای مانع بیرونی به طور موفقیت آمیزی برخورد کرده، نیروی آن را به طور اثربخشی در جهت اهداف و مقاصد اصلی سازمان هدایت می کند. البته عملکرد سازمان در یک روز مشخص، ممکن است اثربخش و یا غیر اثربخش باشد اما علایم درازمدت در سازمانهای سالم، مساعد اثربخشی است.
پویاییهای سازمانی: سالم تا غیرسالم:
مفهوم سلامتی مثبت در یک سازمان، توجه را به شرایطی جلب می کند که رشد و توسعه سازمان را تسهیل کرده و یا مانع پویاییهای سازمان است. « تالکوت پارسونز » معتقد است که همه سیستمهای اجتماعی، اگر قرار باشد که رشد و توسعه یابند، باید چهار مشکل اساسی انطباق، کسب هدف، یگانگی و ناپیدایی ( AGIL ) را فرو نشانند. به عبارت دیگر، سازمانها باید درحل چهار مشکل موفق باشند:
مشکل کسب منابع کافی و سازش با محیط خود ( Adaptation )
مشکل تعیین و اجرای هدف (Attainment Goal )
مشکل نگهداری وحدت در داخل سازمان (Integration )
مشکل ایجاد و حفظ ارزشهای منحصر به سیستم (Latency )
بنابراین، سازمان باید به نیازهای انطباق و کسب هدف و نیز نیازهای بیانی، یگانگی اجتماعی و هنجاری برخورد بکند، در واقع فرض بر این است که سازمانهای سالم، به طور اثربخشی هر دو دسته از نیازها را برآورد می کنند. « تالکوت پارسونز » پیشنهاد می کند که سارمانهای رسمی مثل مدرسه، مسئولیت و کنترل این نیازها را در سه سطح متفاوت از خود بروز می دهند:
1. سطح نهادی: سازمان را با محیط پیوند می دهد.
2. سطح اداری: میانجی تلاشهای داخلی سیستم بوده، آنها را کنترل می کند.
3. سطح تکنیکی ( فنی ): محصول سازمان را تولید می کند.
چارچوب فوق متعلق به « تالکوت پارسونز »، برای مفهوم سازی و اندازه گیری سلامت سازمانی یک مدرسه طرح یگانه ای ارائه می کند. به طور اخص، سازمان سالم سازمانی است که در آن سطوح فنی، اداری و نهادی در هماهنگی هستند. سازمان نیازهای بیانی و نهادی را برآورده می کند و
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : .doc ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : 21 صفحه
قسمتی از متن .doc :
فهرست مطالب
مقدمه 2
مواد غذایی 3
ازت 3
انواع کود نیتروژن 4
فسفر 4
عوامل مؤثر در نگهداری فسفر در خاک 5
پتاسیم 6
کلسیم 7
منیزیم 8
منگنز 8
مس 8
روی 8
گوگرد 9
برخی از علائم کمبود عناصر غذایی در گیاه 9
زمان و روش کود دهی 10
اثرات کودهای شیمیایی در خاک و محصول 13
کودهای طبیعی آلی 15
اثر کود دامی در حاصلخیزی خاک 16
مقدار و روش مصرف کود دامی 17
کود سبز 17
روشهای تشخیص کمبود عناصر غذایی 18
عوامل مؤثر دیگر در حفظ حاصلخیزی خاک 19
نتیجه 19
کمپوست 19
سایر کودهای آلی 20
مقدمه
با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و ترقی سطح درآمد تقاضا برای خرید مواد غذایی روز به روز افزایش می یابد . از این رو ضروری است که تولید مواد غذایی چند برابرشود.
اراضی زیر کشت و سطح تولید کنونی آنها قادر به جوابگویی به تقاضای شکم های گرسنه نیست .قسمتی از راه حل این مسئله افزایش تولید مواد غذایی با افزایش عملکرد محصول در واحد سطح و کشت و کار اراضی درجه دومی است که به علت محدودیتهای خاصی بایر مانده است . علم حاصلخیزی و مطالبی در این مورد و تکنیکهای خاص آن می تواند کمک مؤثری به افزایش محصول بکند.
پس نتیجه می گیریم که :
ما می توانیم با استفاده از انواع کودها و مصرف مواد غذایی در خاک ، افزایش محصول هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی داشته باشیم .
مواد غذایی خاک:
علاوه بر اکسیژن، کربن و هیدروژن که اجزای اصلی ساختمان آلی گیاه را تشکیل می دهند،عناصر دیگری نیز در ساختمان سلولی و فعالیتهای فیزیولوژیکی گیاه شرکت دارند . عناصر اخیر عمدتاً از خاک جذب می گردند و به دو دسته عناصر پرمصرف (macronutrients)
وعناصر کم مصرف (microontutrients)تقسیم می شوند.
عناصر پر مصرف به مقدار زیادی مورد نیاز گیاه بوده و عبارتند از :
ازت ، فسفر، پتاسیم، کلسیم ، منیزیم و گوگرد .
عناصر کم مصرف که به مقدار کم مورد نیاز گیاه می باشند عبارتند از :
آهن ، منگنز ، مولیبدن ، بر ، مس ، روی و کلر .
این عناصر همیشه به اندازه کافی و برای حصول حداکثر ممکن رشد گیاه در خاک موجود نیستند . گاهی خاک از نظر یک عنصر کاملاًفقیر است . زمانی نیز عنصر در خاک موجود است اما نامحلول بوده و قابل جذب گیاه نیست و بالاخره گاهی غلظت یک عنصر در خاک آنقدر زیاد است که موجب مسمومیت گیاه می شود . برخی عناصر مانند آرسنیک ، آلومینیوم ، جیوه و سلنیم و … نه تنها مورد نیاز گیاه نیستند بلکه وجود آن برای گیاه، انسان و دام خطرناک و سمی است . به خصوص عنصر سدیم که سبب افزایش شوری خاک شده و EC را بالا می برد و نمی گذارد که گیاه آب جذب کند .
*ازت :
ازت در ساختمان سلول گیاهی به صورت پروتئین ، اسیدهای نوکلئیک و کلروفیل شرکت دارد. منبع اصلی نیتروژنی که بوسیله گیاه جذب می شود گاز N2 است اما نیتروژن به شکل عنصری آن برای گیاهان عالی تر غیر قابل استفاده است . راههای اصلی تبدیل شدن نیتروژن به شکلهای قابل استفاده برای گیاهان عالی تر به شرح زیر است :
تثبیت بوسیله ریزوبیوم ها و سایر میکروارگانیزمهایی مه روی ریشه بقولات و بعضی گیاهان غیر بقول زندگی همزی دارند .
تثبیت به وسیله میکروارگانیزمهای آزاد زی خاک.
تثییت بوسیله یکی از اکسیدهای نیتروژن بوسیله تخلیه الکتریکی اتمسفر .
تثبیت بوسیله آمونیاک KO2- یاCN2- بوسیله یکی از فرایندهای گوناگون صنعتی که برای سنتز کودهای نیتروژن دار بکار می رود .
انواع کود نیتروژن
کودهای نیتروژن دار را می توان به دو دسته آلی طبیعی و شیمیایی تقسیم کرد . مواد آلی طبیعی منشأ گیاهی یا حیوانی داشته و منابع شیمیایی نه منشأ گیاهی دارندو نه منشأ حیوانی .
دسته کودهای آلی طبیعی نیتروژن دار را می توان با اضافه کردن کود حیوانی پوسیده و بقایای گیاهی کاملاً تجزیه شده تأمین کرد ولی دسته کودهایی شیمیایی را با اضافه کردن کودهایی چون آمونیاک مایع و محلولهای آمونیاک ، نیترات آمونیوم (N 33%-32%) ، مونو آمونیوم فسفات(N 11%-P 21%) ، دی آمونیوم فسفات (N 21%- P23%-21% )و اوره و … تأمین کرد .
آمونیاک بی آب (NH3 ) بین همه کودهای شیمیایی نیتروژن دار رایج در بازار بالاترین درصد نیتروژن را دارد که تحت فشار بصورت مایع نگهداری می شود و استفاده از آن در مزارع احتیاج به مخزنهای تحت فشار زیاد دارد .
*فسفر
فسفر در ساختمان سلولی و در بسیاری از فعالیتهای حیاتی و از جمله ذخیره و انتقال انرژی شیمیایی دخالت دارد ، فسفر باعث تسریع در رشد و رسیدگی محصول گشته و کیفیت مصرفی بافتهای سبزینه ای را افزایش می دهد . این عنصر در خاک و بافتهای گیاه به مقدار کم تر از مقدار نیتروژن و پتاسیم حضور دارد .
جذب مقدار کافی فسفر در اوایل زندگی گیاه از جهت ایجاد رشد اولیه برای بخشهای زایشی اهمیت دارد . همچنین فسفر با زود رسی گیاهان بویژه غلات ارتباط داشته و کمبود آن با کاهش قابل توجه رشد همراه است . فسفر در تشکیل بذر ضروری است و به مقدار زیادی در بذرها و میوه ها یافت می شود . جذب زیاد فسفر همراه با توسعه بیشتر ریشه همراه است . وجود فسفر کافی در خاک باعث زود رسی گیاهان می شود .
مقدار کافی فسفر با استحکام بیشتر ساقه غلات همراه است . هنگامیکه این عنصر به مقدار کافی عرضه شود کیفیت برخی از میوه ها ، سبزیها و غلات بالا رفته و مقاومت گیاه در برابر بیماریها بیشتر می شود .