هنر فرشبافی ایران

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 17

مقدمه

تاریخ اوج هنر فرشبافی ایران را باید در دوران حکومت سلسله صفویان جستجو کرد. در واقع برخی از عالی ترین قالیهای ایران که تنها نمونه های باقیمانده از دوران عظمت این هنر می باشند متعلق به دوران حکومت پادشاهان صفوی است. از طرفی این دوران، دیگر هنرها از جمله معماری، کاشیکاری، نقاشی، خطاطی و غیره در حد کمال و درخشش خود بود.

در بررسی قالی صفوی نمی توان از وضع درخشان قالی در دوره ی تیموری غفلت کرد. از ویژگی های مهم این دو دوره این است که سنت قوی نقاشی در اواخر دوره تیموریان و اوایل صفویان موجب تأثیر نقاشان در نقشه قالی های تیموری و صفوی شد. در طبقه بندی زمانی قالی های صفوی، در دوره ی حکومت شاه طهماسب و شاه عباس اول از درس های شاخص است.

اما قالی این دوره را از نظر ترکیب نقشه می توان به چهار دسته تقسیم کرد:

قالی های دارای طرح متمرکز

قالی های دارای طرح های سراسری

طرح های یک طرفه یا نامتقارن

قالی های تصویر دار

چکیده

ابتدا واژۀ قالی را معرفی کرده و سپس در مورد معروفترین نقش دورۀ صفویه، یعنی گل شاه عباسی، توضیح داده می شود و اینکه در دورۀ صفویه نقوشی مانند اسلیمی و ختایی چه تغییراتی کرده اند. همچنین در مورد حاشیه قالی های صفوی، سپس در مورد طرح های رایج در دورۀ صفوی توضیح داده می شود و در آخر به معرفی قالی های معروفی که در دورۀ صفویه بافته شده اند می پردازم.

واژۀ قالی

در نوشته های بازمانده از زبان پهلوی برای قالی نفیس واژۀ «بُپ» یا «بوپ» (bop/bup) و برای فرش (و نمد) واژه «نمت» و برای فرش ، جامه و بستر واژه «ویسترگ» آمده است که واژه اخیر از « ویسترتن » به معنی گستردن می آید! معنای « بوب » در لغتنامه دهخدا چنین آمده است :

فرش و بساط خانه …. فرشی که آن را انبوب نیز گویند.

در ارمنی ، بوب و پهلوی ، بوپ و در تاریخ طبری از ابوجعفر محمد بن حریر طبری ( حدود 226 – 310 ه . ق ) واژه « بساط » مترادف فرش آمده است و آنجا که از « فرش بهارستان » سخن می رود که در حمله اعراب به ایران از کاخ تیسفون به دست آمد چنین می آید : « بساطی یافتند از دیبا، شصت ارش اندر شصت ارش » . در معجم البلدان از یاقوت حموی ( اوایل قرن هفتم ه . ق . ) در نزهه القلوب حمدالله مستوفی ( 750 ه . ق . ) از قول ابوعون صاحب کتاب الذبیح چنین آمده است :

« در قالی قلا فرشی بافته می شود که آن را قالی نامند و قالی نسبت اختصاری است به شهر قالی قلا و قالی قلا شهری است در ارمنستان کبیر …. از عهد انوشیروان، هنوز ارمنستان به دست ایرانیان بود تا اسلام آمد ... « ارمینیاغس » یکی از مردم ارمنستان زمام حکومت را در دست گرفت. پس از وی زنی به حکومت رسید بنام «قالی » و شهری ساخت و آن را « قالی قاله » نامید که به معنای احسان قالی است.

گل شاه عباسی

طرح هایی از گل های گوناگون مانند: گل انار، گل بادام، گل حنایی، گل سرخ، گل نسترن، گل نیلوفر و گل گرد که به صورت تک گل یا با تزییناتی در درون، در زیر و در سرگل و در دو سوی آن، نگاره را به صورت گل های چهارپر، هشت پر، چند گل بر یک بوته، تنها و یا پیوسته به اسلیمی و ختایی نشان می دهند.

گل های شاه عباسی، در اساس، به وسیلۀ هنرمندان دوران صفویه رواج پیدا کرد. نقش های آن در زمان صفویه ریز بوده و با گذشت زمان بزرگتر شد و هر بار با نوآوری، در دسته ای از نقش ها چهرۀ تازه ای به خود گرفت. مثلاً گل انار نخست، به شکل میوۀ انار بود، با شکوفه ای که از دهانه اش روییده بود. آنگاه در طرح های بعدی بخشی از پوست این انار باز شده و پس از آن همۀ پوست انار ترک ترک شده بر گرد میوه حلقه زد. هنوز نیز در وسط گل شاه عباسی، دانه هایی که نشانۀ دانه های انار است، پیداست.

اسلیمی

نقشی «تجریدی» که از نگاره های اساسی هنرهای تزیینی ایران به شمار می آید و گردش آن از جمله زیباترین نقش های زینتی هنر ایران است. در قالی های زمان صفویه این نگاره همراه با نقش های برگ، شکوفه، غنچه، گل های شاه عباسی و پرندگان رواج داشت.

نقش فرشبافی در اقتصاد ایران

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 2

 نقش فرشبافی در اقتصاد ایران

به طور کلی نقش فرشبافی در اقتصاد ایران عبارتند از:

 کمک به توسعه اقتصادی    

ایجاد شغل     

سرمایه گذاری اندک و بهره وری بالا

رشد اقتصادی و دستیابی به اهداف مختلف آن امروزه سرلوحه برنامه و فعالیتهای بسیاری از دولتها به ویژه در کشورهای در حال توسعه می‌باشد. این دولتها  در برنامه‌های توسعه اقتصادی خود اهداف عمده‌ای را در زمینه‌های مختلف اقتصاد، اجتماع، سیاست و ... دنبال می‌کنند.

در بخش اقتصاد، عمده اهداف دولتها متوجه افزایش تولید و درآمد ملی (رشد اقتصادی)، رسیدن به اشتغال کامل و کاهش نرخ بیکاری، ثبات قیمتها و کاهش نرخ تورم بمنظور حفظ قدرت خرید پول ملی، توسعه صادرات و افزایش درآمدهای ارزی در جهت تأمین نیازهای ارزی کشور و تسهیل در اجرای برنامه‌های توسعه، و بالاخره توزیع بهتر و عادلانه تر درآمدها در جهت برقراری عدالت اقتصادی در جامعه می‌باشد.

دستیابی به توسعه اقتصادی به سهم خود بر وجوه مختلف زندگی افراد از قبیل سطح زندگی و معثیت و رفاه، آموزش بهداشت عمومی و شاخصهای جمعیتی مانند نرخ مرگ و میر، میانگین طول عمر و میزان زاد و ولد تأثیرات شگرف می‌گذارد.

دولتها برای نیل به اهداف خود و دستیابی بر توسعه اقتصادی ناگزیر از اتخاذ سیاستها و خط مشی‌های هماهنگ با شرایط و اوضاع و احوال اقتصادی، اجتماعی و ... کشور هستند.

غالب کشورهای در حال توسعه در اجرای برنامه‌های موردنظر خود با مشکلات عدیده از جمله «رشد بی‌رویه جمعیت»، بیکاری  (کم کاری و رواج انواع مختلف بیکاری از جمله بیکاریهای پنهان، فصلی و ...) و در نتیجه پایین بودن سطح درآمد و معیشت گروه کثیری از مردم ، «نقصان تشکیل سرمایه داخلی» و درنتیجه فقدان منابع مالی کافی برای اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی و ساخت و توسعه امکانات زیربنای موجود به منظور فراهم آوردن امکان بهره‌برداری بهینه از منابع انسانی، طبیعی و ... کشور مواجه می‌باشند.

به همین دلیل بعضی از صاحب نظران با توجه به سهولت گسترش صنایع کوچک بر ضرورت تأکید بر تقویت، توسعه و گسترش این قبیل صنایع در برنامه توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه اصرار و توصیه دارند. این قبیل صاحب نظران در توصیه‌های خود بویژه بر قابلیتها و ویژگیهای این قبیل صنایع از جمله نیاز به سرمایه اندک برای ایجاد، راه‌انداری و بهره‌برداری، کاربر بودن این صنایع و نیاز به سرمایه‌گذاری اندک سرانه برای ایجاد یک شغل، عدم نیاز به تخصصهای فنی و حرفه‌ای بالا و سازگاری و استفاده از مهارتهای بومی، بازار ساده فروش محصولات و بالاخره قابلیت و توانایی ایجاد درآمد ارزی تکیه دارند.

اقتصاد ایران، به گفته عالب صاحب نظران، هم اکنون در مرحله «گذر» به سر می‌برد و کم و بیش با شرایط و مشکلات مشابه کشورهای در حال توسعه مواجه می‌باشد. نرخ بالای بیکاری، افزایش مستمر قیمتها و بالاخره کمبود منابع ارزی و ریالی برای اجرای پروژه‌ها و برنامه‌های توسعه اقتصادی که در سنوات اخیر به تصویب رسیده و به اجرا درآمده است، برضرورت ایجاد اشتغال و کاستن از نرخ بیکاری، مهار تورم و همچنین توسعه صادرات به منظور افزایش درآمدهای ارزی تاکید می‌کند. در ادامه اهمیت فرشبافی در اقتصاد ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نقش فرشبافی در ایجاد اشتغال

 نقش فرشبافی در تولید و ایجاد در آمد

 نقش فرشبافی در توسعه صادرات وکسب در آمد

نقش فرشبافی در ایجاد اشتغال

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 1

 نقش فرشبافی در ایجاد اشتغال

   براساس نتایج آمارگیری از خانوارهای دارای فعالیت صنعتی در سال 1375، مجموعاً 1047016 خانوار با جمعیتی معادل 6607071 نفر در کشور دارای فعالیت صنعتی بوده‌اند. براساس آمار منتشره از سوی‌ بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران جمعیت کل کشور در سال 1378 معادل 8/62 میلیون نفر بوده که از این میزان جمعیت 7/39 میلیون نفر در شهرها و بقیه یعنی 1/23 میلیون نفر در مناطق روستایی سکونت داشته‌اند.

همچنین در همین سال کل جمعیت فعال کشور بالغ بر 9/17 میلیون نفر بوده که از این تعداد 2/15 میلیون نفر (یعنی 9/84 درصد) شاغل و بقیه یعنی 7/2 میلیون نفر (معادل 1/15) درصد بیکار بوده اند. آمار فوق حاکی از نرخ بالای بیکاری در کشور می‌باشد.

    اگر فرض کنیم که تعداد خانوارهای فرشباف کشور و جمعیت آنها و همچنین تعداد افراد شاغل در امر فرشبافی در فاصله سالهای 1375 تا 1378 افزایش نداشته باشد می‌توان نتیجه گرفت که معادل 9 درصد از جمعیت کل یا (8/24 درصد از جمعیت مناطق روستایی کشور) برای تأمین تمام یا بخشی از معثیت خود به فرشبافی متکی هستند و معادل 10 درصد از نیروی کار کشور به صورت پاره وقت یا تمام وقت در این صنعت، شاغل می‌باشند. براساس بعضی برآوردها، برابر هر ده نفر فرشباف یک نفر در مشاغل و حرف وابسته به فرشبافی از قبیل پشم فروش، ریسنده، رنگرز، طراح، رفوگر و تاجر فرش فعالیت دارد.

نقش فرشبافی در تولید و ایجاد درآمد

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 1

نقش فرشبافی در تولید و ایجاد درآمد

رشد اقتصادی از افزایش ارزش تولید ناخالص داخلی در یک دوره مالی ناشی می‌شود و تولید ملی مجموعه‌ای از ارزشهای افزوده در تولید انواع کالاها و خدمات است. از آنجا که فرش ارزش افزوده فراوانی دارد و در تولید آن کمترین نیاز ارزی وجود دارد، در حالی که منشاً کسب درآمد می‌باشد، اهمیت بسزایی در مجموعه تولید ملی دارد.

براساس آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تولید ناخالص داخلی کشور به قیمتهای جاری در سال 1378 معادل 416697 میلیارد ریال بوده است (پاره‌ای صاحبنظران این رقم را، معادل 110 میلیارد دلار می‌دانند) در نتیجه در آمد سرانه در همان سال معادل 000/ 534/ 5 ریال بوده است. سهم فرشبافی در تولید ناخالص داخلی کشور در کمترین برآورد با سهم بخش معدن برابر و در برآورد دوم از مجموعه سهم بخشهای معدن و آب و برق و گاز بیشتر است. سهم فرشبافی در سال 78 معادل 45/ 2 درصد بوده است.

(توضیح اینکه: در این برآورد، افراد شاغل در حرف وابسته به فرشبافی لحاظ نشده‌اند.)

نقش فرشبافی در توسعه صادرات و کسب درآمد ارزی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 4

نقش فرشبافی در توسعه صادرات و کسب درآمد ارزی 

تقریباً قریب به اتفاق کشورهای توسعه یافته صنعتی و فراصنعتی فعلی موقعیت ممتاز و شاخص اقتصادی ، اجتماعی و حتی سیاسی حال حاضر خود را در نتیجه توجه به بازارهای خارجی و اتخاذ سیاست‌های مناسب در جهت تشویق صادرات بدست آورده‌اند.

در مراحل اولیه رشد و توسعه اقتصادی، توسعه صادرات نه تنها برای مردم این کشورها موجد شغل و درآمد بوده است، بلکه درآمدهای کلان ارزی حاصل از فروش تولیدات داخلی در بازارهای خارج از کشور، سرمایه مورد نیاز برای اجرای پروژه‌های عظیم اقتصادی و دستیابی به فناوری پیشرفته را فراهم کرده است.

 کشورهای در حال توسعه فعلی نیز که در چند دهة اخیر کم و بیش شرایط کشورهای توسعه یافته در مراحل اولیه رشد و توسعه را تجربه کرده‌اند با ملاحظه دستاوردهای فعلی آنان راه گریز از شرایط فعلی و تحقق اهداف خود را در توجه به بازارهای خارجی و تشویق و توسعه صادرات می‌دانند. پاره‌ای از صاحب نظران اقتصادی نیز با اشاره به محدودیت‌های موجود در بازارهای داخلی این قبیل کشورها بر ضرورت توسعه صادرات تاکید دارند.

اقتصاد ایران در سالهای 1311 تا 1357 از صادرات قالی و قالیچه درآمد ارزی داشته است. اما به نظر می‌رسد که در گمرک ایران ارزش صادرتی قالیها مطابق با واقع اظهار و ثبت نشده است.

پس از آن در سالهای 58 تا 75 نیز بخش عمده و مهمی از درآمدهای ارزی از محل صادرات قالی تامین می‌شده است.

ایران در سال 1376 معادل 595 و در سال 1377 معادل 576 و در سال 1378 معادل 691 میلیون دلار از این راه درآمد ارزی کسب کرده است.

علیرغم کاهش ارزش صادرات قالی دستباف، عواید ارزی حاصل از صادرات این کالا در سالهای مذکور به ترتیب معادل 22/20، 56/20 درصد از درآمد ارزی حاصل از صادرات کالاهای غیر نفتی کشور بوده است.(جداول بعد را ببینید).

نتایج طرح آمارگیری از خانوارهای دارای فعالیت صنعتی نشان می‌دهد که اکثریت قریب به اتفاق خانواده‌ها در فعالیت تولید منسوجات به کار اشتغال داشته‌اند به ‌طوری که سهم قابل توجه آن مربوط به صنعت تولید قالی و قالیچه، گلیم و زیلو بوده است.

این خانوارها بطور متوسط روزانه 167 روز در سال به کار اشتغال داشته‌اند و بطور متوسط روزانه 5 ساعت کار کرده‌اند. (جدول شماره 2)

بعضی از صاحبنظران و دست‌اندرکاران تولید فرش آمارگیریها را مطابق با واقع نمی‌دانند به گفته این صاحبنظران مرکز آمار ایران به دلایل فنی موفق به شناسایی و آمارگیری از کلیه خانوارهای فرشباف نشده است. ازنظر آنان نتایج آمارگیری تنها بخشی از واقعیتهای موجود را معکس می‌کند. معهذا براساس همین آمار نیز می‌توان اهمیت ویژه فرشبافی را در ایجاد اشتغال برای بخشی از جمعیت کشور بررسی کرد.

نکته قابل توجه اینکه بخشی از تفاوت در ارقام صادرات سالهای مختلف ناشی از تغییر در مبنای قیمت گذاری صادراتی (و ثبت آمار فرشهای صادرتی) می‌باشد.همچنین تغییر در سیاست‌های ارزی و مشوق‌های صادراتی تاثیر عمده بر کاهش یا افزایش صادرات فرش در سالهای مختلف داشته است. اما بهرحال و بویژه در ارتباط با فرش و سایر اقلام صنایع دستی عملکرد واقعی صادرت و میزان ارزآوری ناشی از فروش فرش دستباف در بازارهای خارج از کشور با ارقام و آمار ثبت شده در گمرکات کشور در سالهای مذکور تفاوت زیادی دارد. صاحبنظران دست‌اندرکار تولید و صادرات فرش بر این نکته تاکید زیادی دارند.

در مقایسه با سهم دیگر کالاها در جمع ارزش صادرات غیر نفتی کشور، فرشبافی در این زمینه نقش بسیار با اهمیتی دارد.

تعداد و جمعیت خانوارههای دارای فعالیت صنعتی برحسب فعالیت عمده:1375

شرح فعالیت

خانوار

جمعیت

تعداد

درصد

تعداد

درصد

کل

1047016

100

6607071

100

تولید فرآورده های لبنی

36498

49/3

252607

82/3

آماده‌سازی‌ و ‌ریسندگی ‌الیاف ‌منسوج ـ بافت منسوجات

26350

52/2

181661

75/2

تولید قالی، قالیچه و .... دستباف

861229

26/82

5414710

95/81

تولید گلیم، زیلو، جاجیم و .......... دستباف

40442

86/3

282049

27/4

سایر تولیدات صنعتی

82497

88/7

476044

21/7

تعداد شاغلان، متوسط روزهای اشتغال و متوسط ساعت کار روزانه

برای تولید کالا در فعالیت صنعتی خانوار بر حسب جنس و نوع بستگی

با سرپرست خانوار: 1357

فعالیت: تولید گلیم و زیلو و جاجیم دستباف

     نوع بستگی با

سرپرست خانوار

مرد و زن

مرد

زن

تعداد

شاغلان

متوسط

روزهای اشتغال

متوسط

ساعتکار

روزانه

تعداد

شاغلان

متوسط

روزهای

اشتغال

متوسط

ساعتکار

روزانه

تعداد

شاغلان

متوسط

روزهای

اشتغال

متوسط

ساعتکار

روزانه

کل

75208

136

5

2822

73

6

72385

138

5

سرپرست

3084

93

6

2326

60

6

758

193

5

همسر

31308

134

5

0

0

0

21308

134

5

فرزند

26932

149

5

464

133

5

26468

149

5

سایر اعضای خانوار

9401

60

5

32

150

4

9369

160

5

غیر عضو خانوار

4483

40

6

0

0

0

4483

40

6

صارات فرش ایران طی سالهای 1358 الی 1375

سال

صادرات به میلون دلار

وزن به هزار تن

درصد صادرات غیر نفتی

1358

1359

1360

1361

1362

1363

1364

1365

1366

1367

1368

1369

1370

1371

1372

1373

1374

1375

400

428

171

86

114

114

143

386

486

314

357

357

1086

967

1439

1674

919

602

8

5

2

1

2

3

5

11

14

8

9

11

21

20

30

33

26

21

50

32

44

24

25

25

25

39

42

30

33

43

43

45

43

40

30

19

ماخذ: سالنامه آماری گمرک جمهوری اسلامی ایران و سایر آمار منتشره