آموزش مدیریت 1

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 11

بخش " آموزش مدیریت "

نویسنده : شیوا WWW.WEBLOG.ZENDEHROOD.COM/HAMPIALE

تاریخ درج مطلب : پنجشنبه پنجم مرداد 85

----------------------------------------------

به نام انکه ما را فکرت اموخت

تئوریهای مدیریت

. مقدمه

مدیریت انجام کار به وسیله دیگران است .مدیریت یک فرایند است ودلالت بر هدایت تشکیلات انسانی دارد. مدیریت موثرمبتنی برتصمیم گیری مناسب ودستیابی به نتایج مطلوب است .مدیریت کارا،متضمن تخصیص منابع وصرف مدیرانه منابع است.مدیریت به فعالیتهای هدفدار تاکید دارد .پس از انقلاب صنعتی دراثر تولید انبوه مدیریت از مالکیت جداشدوبعدازان به عنوان یک رشته علمی وارد دانشگاه شد. فردریک تیلورپدر مدیریت علمی است وفایول از پیشگامان مکتب اصول گرایان است وماکس وبر واضع بوروکراسی است.این سه رویکرد باهم مکتب کلاسیک را نشکیل میدهند.کلاسیکها توجه چندانی به محیط خارجی نداشتند ،انها به انسان بعنوان یک ماشین مینگریستند .پس از انها ، التون مایووهمکارانش مکتب نئوکلاسیک را بنیان نهادند وبه عوامل اجتماعی وانسانی در سازمان تاکید داشتند.پس ازان مکتب سیستمی تشکیل گرفت وبعدها مکاب اقتضایی مدیریت تشکیل شد ونوع مدیریت راباتوجه به شرایط تحلیل میکرد. بخشی از مدیریت علم است وباید اموخته شود ولی بخش دیگران که با کسب تجارب حاصل میشود ،هنراست.

.

شیوه رهبری ومدیریت هرجامعه بستگی به ساخت فرهنگی وارزشهای آن دارد. مدیریت وظایف : برنامه ریزی ، سازماندهی ، رهبری، هماهنگی و کنترل را در چهار چوب یک سیستم ارزشی انجام میدهد.

برنامه ریزی :

برنامه ریزی از وظایف بسیار مهم مدیران است و بر سایر وظایف مدیران تقدم واولویت دارد.تحقق اهداف فردی وسازمان مستلزم برنامه ریزی است .

برنامه عبارت است از تعیین هدف مطلوب وپیش بینی راه رسیدن به آن . دربرنامه ریزی وضعیت مطلوب تصور وطراحی میشود.

بطور کلی اهداف برنامه ریزی عبارتند از:

1 -افزایش احتمال رسیدن به هدف از طریق تنظیم فعالیتها.

2-افزایش منفعت اقتصادی از طریق مقرون به صرفه ساختن عملیات.

3-متمرکز شدن بر طریق دستیابی به مقاصد واهداف واحتراز از انحراف از مسیر.

4- مهیا ساختن ابزاری برای کنترل ، که بدون برنامه ریز یامکان کنترل وجود ندارد.

انواع برنامه ریزی:

1- برنامه ریزی استراتژیک ( اساسی)

2- برنامه ریزی عملیاتی (اجرایی)

3- برنامه ریزی تخصصی (برنامه ریزی در سایر وظایف مدیریت)

برنامه های استراتژیک جامع وکلان هستند وبرنامه های عملیاتی کوتاه مدت وجزیی هستند.

مراحل عمده برنامه ریزی :

1-شناسایی مقتضیات موجود ( فرصتها و محدودیتها)

2-تعیین اهداف کوتاه مدت .

3- کسب اطلاعت کامل درباره فعالیتهای ضروری برای تحقق اهداف.

4 - طبقه بندی وتحلیل اطلاعات .

5 – ارئه فرضیه هایی بر مبنای پیش بینی وضعیت اینده .

6- جستجوی بدیلها وبرنامه های جایگزین .

7- ارزیابی بدیلها گوناگون.

8- انتخاب بدیل مناسب .

9- تدوین برنامه های فرعی وپشتیبانی

10- تنظیم توالی فعالیتها و جداول زمان بندی .

11- بیان کردن برنامه هادر قالب ارقام وبودجه وبرنامه تخصیص منابع مالی .

12- پیگیری پیشرفت کار.

برنامه ریزی موثر مستلزم در نظر گرفتن موارد زیر میباشد :

1- تقدم زمانی فعالیتها

2- هما هنگی وارتباط

3- تشریک مساعی وهمکاری

4- اماده سازی شرایط برای اجرای برنامه ها

محاسن برنامه ریزی شامل :

1- تسهیل تحقق اهداف

2- رشد تکنولوژی وتطبیق ان با محیط

3- افزایش بهره وری

4- امکان کنترل را فراهم میکند

5- کمک به انجام منظم فعالیتها

محدودیتهای برنامه ریزی:

1 - هزینه ووقت

2 - براساس احتمالات است نه قطعیات

3 – در مواردی فعالیتهارا کند ودشوار میکند

هماهنگی در برنامه ها واجتناب از برنامه ریزی های موازی ومتداخل از این محدودیتها میکاهد.

- مدیر موفق کسی است که حداقل نتیجه قابل قبول را بدست می اورد.

- مدیر موثر کسی است که حداکثر نتیجه قابل قبول را بدست میاورد

- مدیر موثر مستلزم داشتن توانایی فنی، انسانی ، ادراکی ، وطراحی وتوان حل مسئله است

- برای ارزیابی عملکرد میتوان از دو شاخص " اثر بخشی و کارایی " استفاده کرد

- اثربخشی یعنی تحقق اهداف و انجام کارهای درست .

- کارایی یعنی درست انجام دادن کارها .

- همه مدیران با تصمیم گیری سروکاردارند. تصیم گیری و مدیریت را میتوان مترادف دانست.

(مدیریت فقط به سازمانها وامور اداری مربوط نمیشود در انجام جزیی ترین وحتی شخصی ترین کارهای خود هم اگر از فن مدیریت استفاده کنیم بهترین نتایج را بدست میاوریم. مانند مدیریت خانه داری... اینجا هنر خانم خونه جلوه پیدامیکنه...)

. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------

بخش دوم

سازماندهی

سازماندهی فرایندی است که طی آن ، میان افرادوگروههای کاری ، تقسیم کار صورت میگیرد وبین انها هماهنگی ایجاد میشود تا اهداف سازمانی تحقق یابد. در فرایند سازماندهی اول کارها وفعالیتهای مورد نیاز طراحی وتعریف میشود. سپس فعالیتها بر حسب مشاغل دسته بندی میشود وپس از ان میان مشاغل وسیستمها ، نحوه برقراری ارتباطات تعریف میشود. حاصل فرایند سازماندهی ، ساختار سازمانی است.(ساختار سازمان در مدیریت به اندازه کالبد شناسی در پزشکی اهمیت دارد) در هر سازمانی یک ساختار رسمی وجود دارد که به طور قانونی تصویب میشودوتعداد مشاغل، حدود وظایف واختیارات ونحوه انجام فعالیتها دران مشخص میشود. به محض اینکه سازمان رسمی ایجاد شد، سازمان غیر رسمی به وجود میاید. شکل گیری سازمان غیر رسمی امری طبیعی است . وحاصل تعامل اجتماعی بین کارکنان است. وممکن است سازمان رسمی را تقویت کند یا اینکه در مقابل ان باشد.

نمودار سازمانی وراهنمای سازمان از مهمترین ابزارهای رسمی سازی در سازمان هستند.در راهنمای سازمان اهداف ، خط مشی ورویه ها، شرح شغلهای مهم ، رهنمودهای اصلی برای انجام کارها مشخص میشود. در سازماندهی معمولا به واحدهای ستادی و صفی اشاره میشود.

اصول و روش ترجمه

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 43

اصول و روش ترجمه- بخش دوم

تمرین عملی در ترجمه

تمرین شماره (1)

در تایلندعلیرغم سیستم قوی مراقبت بهداشتی و رشد سریع اقتصادی به نظر می رسد گسترش بیماری ایدزامکان همه گیر شدن آن حتی بیشتر از اوگاندا و زئیر است. ممکن است 3 تا 6 میلیون تایلندی یا 5 تا 10درصد از کل جمعیت تایلند تا سال 2000 به ویروس ایدز مبتلا شوند.

تمرین شماره(2)

گروه مستقر در ژنو تخمین زده است بطورکلی در حدود 000/50 نفر در سراسر آسیا به بیماری ایدز مبتلا هستند به گفته آنها اکثریت قریب به اتقاق آنها در هند و تایلند می باشند. نگرانی هایی که وجود دارد این است این اپیدمی در جنوب و جنوب شرقی آسیا با سرعتی مشابه حوضه صحرای آفریقا افزایش یابد، بلکه شاید گسترش آن با توجه به جمعیت 5000 میلیونی بزرگسال در مقایسه با جمعیت 225 میلیونی حوضه صحرای آفریقا بسیار بیشتر شود.

تمرین شماره(3)

یک کارشناس دارویی از هتد و تایلیند و فلیپین در سطوح مختلف به جهت بی توحهی ای کشورها در شناخت ابزار اصلی انتقال ایدز در منطقه اعم از استفاده از داروهای وریدی و فحشا انتقاد کرد. در سه سال آینده برای آسیا بسیار حیای خواهد بود اگر مؤسسات مذهبی و مقامات دولتی( حساسیت) این تراژدی بزرگ در حال وقوع را درک نکنند. میزان ابتلا به ایدز رکورد جدیدی برجای خواهد گذاشت.

تمرین شماره(4)

ممکن است ارسال بسته های تجاری کاری وقت گیر باشد. خصوصاً زمانی که این کار با دست یا ماشین تحریرانجام شود. سیستم های چاپگر لیزری کمک دیگری است اما اینگونه به نظر می رسد که این سیستم ها فاقد نرم افزاری هستند تا بتوانند کاربران متعدد را به هم متصل کنند.

تمرین شماره(5)

درگیری در کرواسی از 25 ژولای در پی بیانیه استقلال تشدید شده است. در زاگرب، هفته گذشته تانک ها در برابر تظاهر کنندگانی که مقابل سربازخانه ها سنگر بسته بودند صف کشیدند. ماشین را له کردند و از موانع ناشی از پرتاب کوکتل مولوتف تظاهرکنندگان دست کم یک نفر کشته شد.

تمرین شماره(6)

در صورت وقوع یک حمله نظامی تمام عیار شبه نظامیان اسلونی به حاشیه شهرها روی خواهند آوورد و با استفاده از حملات جنگ و گریز بمنظور تضعیف دشمن و قطع خطوط ارتباطی و تدارکات آنها دست به نبرد فرسایشی خواهند زد. اما افسران اسلونی بیش از پیش اطمینان دارند که می توانند ملت جدیدی از اروپا را بدون جنگ و خونریزی بیشتر تشکیل دهند.

تمرین شماره(7)

بزرگترین عامل کنترل جنگ عقیده جهانی است. با وجود اینکه نخست شبه نظامیان اسلونی اقدام به تیراندازی کردند و آتش بس را قبل از آرام گرفتن جنگ زیر پا گذاشتند. جدایی طلبان جمهوریخواه بطور موفقیت آمیزی خود را به عنوان قربانی حمله بی رحمانه از سوی نیروهای مجهزتر اعلام کردند.

تمرین شماره(8)

بازی موش و گرفه بین ایالات متحده و عراق تا حدودی موجب استهزاء جرج بوش، رئیس جمهوری ایالات متحهد شده است نزدیک به یک سال و نیم بعد از اینکه عراق شکست خورد و تقریباٌ نابود شد این بوش است نه صدام که دیکتاتور عراق کهد رکارش آسیب پذیر می رسد. صدام نه تنها از شکست نظامی جان سالم بدر برد این طور به نظر می رسد که موقعیت خود را مستحکم کرده است. موش کوچولو اکنون به یک موش بالغ تبدیل شده است و بنظر تمهیدی برای گربه محسوب می شود.

تمرین شماره(9)

هیچکس نباید به حرف بوش شک کند وقتی که می گوید به هر کاری دست خواهد زد تا در انتخابات ریاست جمهوری برنده شود. شرارت او مشهود است. با وجود این، پیروزی وی درعملیات طوفان صحرا بیش از پیش رو به وخامت می رود. با وجود تحریم( عراق) به رهبری امریکا رژیم عراق قاچاق وورد کالاهای ضروری را در اختیار گرفته است. غذا حتی اگر گران باشد به مقدار فراوانی در بغداد دیده می شود. در حالیکه( عراق) شرط سازمان ملل را برای صادر کردن نفت رد کرد. عراقی ها بیشر ساختمانها را تعمیر و بازسازی کردند با توجه به شایعات الهام گرفته از غرب، علیرغم تضاد آنها هیچ چالش خطرناکی برای حاکمیت صدام وجود نداشته است. این بدان معنی نیست که وی نزد مردم محبوب است. بلکه جناح مخالف به حد کافی قوی نیست تا او را از حگومت برکنار کند.

چالش های ایجاد شده توسط کردها در شمال و شیعه ها د رجنوب در سطح وسیعی فرونشانده شده است. همچنین وجهه صدام در ماه گذشته با ایستادن در مقابل وزارت کشاورزی در بغداد وقتی گزارشگران رسانه های غربی وی را برنده اعلام کردند تقویت شد.

تمرین شماره(10)

آیا صدام واقعاً آنقدر قوی است که ظرف 18 ماه پس از شکست نظامیانش بتواند در برابر آمریکا ایستادگی کند هیچ شکی د رمورد بی رحمی صدام وجود ندارد، اما تصویر جاهل مآبانه وی که به جهان بی خبر القاء می شود تا چه حد واقعبینانه به نظر می رسد صدام دست ئشانده غرب است. او بخاطر شکست با قدرت نوظهور اسلام به خود می بالند. به مدت هشت سال غرب هر سلاح مهلکی بجز سلاح هسته ای را در اختیار صدام گذاشت. و با پرداخت هزینه توسط حکومت های غربی همتایش براین مبارزه با اسلام و مسلمین آنرا بکار برد. این کار با اشتییاق فراوان از سوی صدام از سال 1980 تا 1988 انجام گرفت. وقتی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بطور ناگهانی پایان یافت صدام با ذخایر عظیمی از

روش تحقیق تاثیر عملکرد سازمانهای بخش دولتی بر سرمایه اجتماعی 20 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 20

عنوان تحقیق :پروپوزال

(( تاثیر عملکرد سازمانهای بخش دولتی بر سرمایه اجتماعی ))

استاد راهنما :

(( جناب آقای دکتر طاهری ))

گرد آورنده :

((نویده فارسی کیش ))

بسم الله الرحمن الرحیم

١

فهرست عناوین :

١- چکیده

٢- مقدمه

٣- سرمایه اجتماعی چیست ؟

٤- نقش دولت در ایجاد سرمایه اجتماعی

٥- بیان مسئله

٦- سئوالات تحقیق

٧- جامعه آماری تحقیق

٨- تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری

٩- تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات

١٠- توزیع میزان سرمایه اجتماعی

١١- ارتباط بین عوامل عملکردی سازمانهای دولتی باسرمایه اجتماعی

١٢- مقایسه عوامل عملکردی سازمانهای دولتی،با توجه به سطوح مختلف

سرمایه اجتماعی

١٣- نتیجه گیری

١٤- پیشنهادها

٢

تاثیرعملکرد سازمانهای بخش دولتی بر سرمایه اجتماعی

چکیده :

سرمایه اجتماعی ، از مفاهیم نوینی است که امروزه در بررسی های اقتصادی و اجتماعی جوامع نوین مطرح است . این سرمایه در یک جامعه به شدت متاثراز عملکرد دستگاههای دولتی است . هر تصمیمی که سازمانهای دولتی اتخاذ می کنند وهر عملی که بدان مبادرت می ورزند ، به نحوی روی جامعه تاثیر می گذارد. عملکرد سازمانهای دولتی تاثیر عمیقی نیزبر سرمایه اجتماعی دارد و این امر در کشورمان بیشتر مصداق دارد .

این مقاله تحقیقی ، در پی پاسخگویی به این سوال است که (( عوامل عملکردی )) سازمانهای بخش دولتی که بر سرمایه اجتماعی اثر می گذارند ، کدامند و اولویت آنها چیست ؟ به منظور پاسخ به این سوال ، چارچوب مفهومی این تحقیق برمبنای مدل گابریل.آ.الموند تنظیم گردید وبدین وسیله سئوالات تحقیق به بوته آزمون نهاده شد . تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات این پژوهش در دو سطح ؟آمار توصیفی و استنباطی همراه با آزمونهای متفاوت آماری انجام پذیرفت ونتایج حاصل از آن در قالب سه مدل برای سازمانهای دولتی ایجاد کننده سرمایه اجتماعی زیاد ، متوسط و کم ارائه گردید ، و در پایان ، پیشنهادهایی به منظور بهبود عوامل عملکردی سازمانهای ایجاد کننده سرمایه اجتماعی کم و متوسط ارائه شد .

بیو شیمی بخش چربیها 34 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 34

اهمیـت زیست پـزشکـی

لیپیدها

لیپیدها گروه ناهمگونی از ترکیبات شامل چربیها، روغنها، استروییدها، مومها و ترکیبات مشابه هستند که بیشتر از جهت خواص فیزیکی با هم نسبت دارند تا خواص شیمیایی. خواص مشترک آنها عبارتند از : 1) نسبتاً نامحلول در آب و 2) محلول در حلالهای غیرقطبی نظیر اتر و کلر و فرم. لیپیدها نه فقط به دلیل انرژی زیادشان، بلکه به علت ویتامینهای محلول در چربی و اسیدهای چرب ضروری که در چربی غذاهای طبیعی وجود دارد نیز از اجزای مهم غذایی هستند.

چربی در بافت چربی ذخیره می شود، که در بافتهای زیرپوستی و اطراف اعضای خاص، نقش عایق حرارتی دارد. لیپیدهای غیرقطبی نیز در اعصاب میلین دار حکم عایق الکتریکی را دارند و امکان گسترش سریع امواج دپلاریزاسیون را فراهم می سازند. ترکیبات چربی و پروتئین (لیپوپروتئینها) از اجزای مهم سلول هستند، هم در غشای سلول و هم در میتوکندریها وجود دارند، و به عنوان وسیله ای برای انتقال لیپیدها در خون نیز به کار می روند.

چربیها و روغنها

چربیهای حیوانی و روغنهای گیاهی (تری گلیسریدها)، از جمله ترکیبات طبیعی به شمار می آیند.

از نظر شیمیایی، چربیها و روغنها تری استرگلیسرول (گلیسرین) می باشند، یعنی تری استر حاصل از گلیسرول و اسید کربوکسیلیک بلند زنجیر. بر اثر آبکافت چربیها و روغنها در محلول آبی هیدروکسید سدیم، گلیسرول و نمک سدیم سه اسید چرب حاصل می شود.

گلیسرین صابون چربی

چنانچه محلول به اندازه کافی قلیایی باشد، اسیدهای چرب حاصل، کاملاً به نمک اسیدهای چرب ، یعنی صابون (یک ماده پاک کننده) تبدیل می شوند.

اسیدهای چرب حاصل از آبکافت تری گلیسریدها (چربیها) عموماً راست زنجیرند و بین 12 تا 20 اتم کربن دارند. این زنجیر ممکن است اشباع شده (بدون پیوندهای دوگانه کربن – کربن) یا اشباع نشده (دارای پیوندهای دو گانه کربن – کربن) باشند. سه اسید چرب موجود در یک چربی ممکن است متفاوت باشند. در جدول 3-2 تعدادی از اسیدهای چرب مهم نام برده شده اند و ساختار آنها نوشته شده است. همچنین، در جدول 3-3 درصد اسیدهای چرب موجود در منابع مختلف نشان داده شده است.

جدول 3-2 نشان می دهد که دمای ذوب اسیدهای اشباع نشده عموماً پایینتر از دمای ذوب اسیدهای اشباع شده است. همین ترتیب در مورد تری گلیسریدهای حیوانی و گیاهی نیز مشاهده می شود، یعنی غالباً چربیهای حیوانی جامد و روغنهای گیاهی مایع اند. از سوی دیگر، می دانیم که در روغنهای گیاهی درصد اسیدهای چرب اشباع نشده بیشتر است (جدول 3-3). علت مایع بودن روغنهای گیاهی و جامد بودن چربیهای حیوانی این است که چربیهای اشباع شده شکل یکنواخت و منظمی دارند به طوری که می توانند در یک شکل بلوری متراکم شوند. اما پیوندهای دوگانه کربن – کربن در روغنهای اشباع نشده گیاهی پیچ و خمهایی را به زنجیر هیدروکربنی تحمیل می کنند به طوری که تشکیل شبکه بلوری و حالت جامد دشوار می گردد. این نکته، در شکل 3-3 با استفاده از مدلهای مولکولی نشان داده شده است.

پیوندهای دو گانه موجود در روغنهای گیاهی را می توان با هیدروژن دار کردن کاتالیزوری کاهید و آنها را به چربیهای اشباع شده جامد یا نیمه جامد تبدیل کرد.

مارگارین و روغنهای نباتی جامد دیگر که در پخت و پز مصرف می شوند، به همین شیوه تولید می گردند.

روغنهای خوراکی مایع، به دلیل اشباع نشدگی و واکنش پذیر بودن، بر اثر فرایندهای سوخت و سازی مختلف، به مولکولهای کوچکتری تبدیل می شوند و در نتیجه، از نظر غذایی مطلوبترند. اما این روغنها این عیب را دارند که به همان دلیل اشباع نشدگی، فساد پذیرترند. روغنهای اشباع شده، اگر چه پردوامترند و کمتر در معرض فساد و بدبو شدن هستند، اما مصرف آنها غالباً سبب افزایش چربی خون می شود.

شکل 3-3 . مدل مولکولی (الف) تری گلیسریدهای اشباع شده و ب) تری گلیسریدهای اشباع نشده . در (ب) یک گروه آسیل اشباع نشده وجود دارد.

آلودگی هوا 124 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 127

بخش سوم:آلودگی هوا

هوا لازمة حیات است و نیاز به آن بیش از آب و غذاست، در اهمیت هوا همین بس که آدمی می تواند بدون غذا چند روز یا چند هفته زندگی کند ولی بدون هوا چند دقیقه بیشتر نمی تواند زنده بماند. کره زمین بوسیله قشری از هوا که جوّ نامیده می شود احاطه گردیده، وجود این قشراز هوا برای انسان، حیوان و گیاه شرط لازم زندگی است.

هوای اطراف زمین علاوه بر اینکه به منزله پوششی است که از سرد و گرم شدن بیش از اندازه و سریع زمین جلوگیری می کند، موجودات زنده زمین را از اشعة مستقیم سوزان خورشید، اشعة کشندة فرابنفش، اشعه ایکس و اشعة کیهانی محافظت می کند.

ترکیبات اصلی هوا شامل گاز های ازت، اکسیژن، آرگون، آنیدریک کربنیک (دی اکسید کربن) می باشد که مجمو عاً 99/99 درصد هوا را تشکیل می دهند.

طبیعت همه چیز خود را با نظم خاصی بوجود آورده است و بدون دخالت انسان این نظم و ثبات پایدار خواهد ماند، اما انسان با دخالت خود این ثبات و خود تنظیمی را به هم می زند. طبیعت خود به خود تا حدی می تواند آلودگی هوا را تصفیه کند، ولی اگر آلودگی به حدی رسید که قادر به هضم و یا بازیابی آن نشد آلودگی پیش خواهد آمد.

تعریف آلودگی هوا:

آلودگی هوا به این صورت تعریف شده است که هر جسم خارجی که وارد هوا شود و هر عاملی که نسبت معمولی مواد تشکیل دهندة هوا را تغییر دهد به طوری که مقدار آنها در طی زمان باعث خسارت به حیات انسان، حیوان و گیاه گردد. مواد آلوده کنندة هوا ممکن است مقدارشان در هوا به اندازه ای نباشد که محسوس گردد و یا تأثیری بر جا بگذارد، از این رو سازمانهای محیط زیست و بهداشت کشور های مختلف تعاریفی برای آلودگی هوا در ارتباط با تأثیرشان بر انسان، حیوان، گیاه و بلاخره آثار و ابنیه وضع کرده اند.مواد آلوده کنندة هوا:

مواد آلوده کنندة هوا نیز عبارتند از هر نوع مادة گازی، مایع، جامد و یا آمیخته ای از آنها که در هوای آزاد پخش می گردد و باعث آلودگی هوا می گردد، مانند دود، دوده، ذرات معلق، ذرات رسوب کننده، اکسید های گوگرد، اکسید های نیتروژن، اکسیدهای کربن، اکسیدکننده ها، اسیدها، اوزون، مواد رادیو اکتیو، آمونیاک و باران های اسیدی.

منشاء مواد آلوده کنندة هوا:

مواد آلوده کنندة هوا ممکن است منشأ طبیعی داشته باشند مثل دود حاصل از آتشفشانها که شامل دی اکسید کربن و دی اکسید سولفور می باشد و همچنین دود حاصل از آتش سوزی در جنگل ها و علفزارها. ولی اکثر مواد آلوده کنندة خطرناک ناشی از فعالیت های انسان است، همانند نیروگاه های تولید برق، کارخانه ها، پالایشگاها، اتومبیل ها و سوخت های فسیلی که در محل های دیگری مثل منازل مسکونی استفاده می شود.

انسان و آلودگی هوا:

انسان با دخالت های خود در نظم طبیعت قدرت رفع آلودگی را از او گرفته است و نمی تواند در مقابل این همه آلودگیهائی که در خاک، آب و هوا پیش می آید مقاومت کند و روز به روز منابع بیشتری آلوده و یا از بین می روند. با توجه به اینکه محیط زندگی انسان به کرة زمین محدود می شود و این کره نیز گنجایش آن محدود است و انسان نیز قادر نخواهد بود برای رفع نیاز های خود منابع را از جای دیگری بیاورد، بنابر این باید در حفظ آن کوشا باشد.

زندگی انسان و انواع حیوانات روی زمین مستقیماً و به طور غیر مستقیم به گیاهان وابسته هستند و غذای خود را از گیاهان می گیرند، اکسیژنی که در اتمسفر زمین و جود دارد نیز حاصل فعالیت گیاهان است، گیاهان از نظر اکولوژیکی تولید کنندگان روی زمین هستند و اولین سطح زنجیرة غذائی را تشکیل می دهند، گیاهان خود تصفیه کنندگان هوا محسوب می گردند، حال اگر خود مورد تهدید آلودگی توسط انسان قرار گیرند چه باید کرد؟ اگر روزی گیاهان در اثر آلودگی از بین بروند آیا حیاتی و جود خواهد داشت؟ البته در حال حاضر مسئله خیلی خطر ساز نیست ولی به هر حال آلودگی اثرات زیادی روی گیاهان داشته و عملکرد گیاهان را محدود کرده است. بنابراین باید اثرات این آلودگیها را بر روی گیاهان بشناسیم و در آینده که آلودگی بیشتر هوا حتمی است باید بتوانیم گیاهان مقاومی از طریق اصلاح نباتات ایجاد کرد.

نحوة تأثیر آلوده کننده های هوا بر گیاهان:

الف) اثر مستقیمآلودگی هوا روی گیاهان ممکن است شدید، مزمن و یا نامرئی باشد. اگر تراکم مواد آلوده کننده زیادتر از قدرت تحمل گیاه باشد، با توجه به سن و وضعیت گیاه و سایر عوامل اکولوژیکی محیط زیست و مدت زمان تماس، اثرات مختلفی بر جای می گذارد. در صورتی که تراکم مواد آلوده کننده کم و زمان طولانی باشد اثر قوی ولی مزمن است و در نتیجة آن اندام گیاه کوچک می ماند، قدرت نشو و نمای گیاهان چند ساله کم می شود، تعادل جامعه گیاهی بهم می خورد و ترکیب فلور و توزیع گونه ها دگرگون می شود. در سطح سلولی نیز آثاری ظاهر می شود که شامل تغییر آنابولیسم و کاتابولیسم و کند شدن اعمال آنزیمی و تغییر رنگدانه ها می باشد.

ب) اثر غیر مستقیممهمترین اثر غیر مستقیم آلودگی هوا روی گیاهان از بین رفتن حشرات گرده افشان و در نتیجه کم شدن گرده افشانی گیاه می باشد که مستقیماً عملکرد را کاهش می دهد. بسیاری گیاهان مثل یونجه و انجیر برای گرده افشانی به حشرات وابسته هستند، تعدادی نیز گرده افشانی آنها توسط پرندگان انجام می شود مثل وانیل.

میزان حساسیت گونه های مختلف گیاهی نسبت به آلودگی

بسته به غلظت مواد آلوده کننده، مدت زمان در معرض بودن گیاه و سن گیاه مقدار حساسیت و خسارت وارده بر گیاه متفاوت خواهد بود. در بین گونه های گیاهی تفاوت های عمده ای از لحاظ حد تحمل به انواع مود شیمیائی آلوده کننده دیده می شود. حتی در بین یک گونه نیز حساسیت تمام بوته ها یکسان نیست، با توجه به این تفاوتها یک متخصص اصلاح نباتات می تواند ارقام مقاوم را انتخاب و اصلاح نماید.

بسته به شرایط اقلیمی نیز ممکن است تفاوتهائی وجود داشته باشد. رطوبت زیاد خاک، رطوبت نسبی بالا در هوا و شدت نور زیاد خسارت آلودگی را بیشتر می کند. گونه های گیاهی نسبت به مواد مختلف آلوده کننده نیز تفاوتهائی نشان می دهند مثلاً یونجه، سویا و گوجه فرنگی به دی اکسید گوگرد حساس هستند در صورتی که کرفس، ذرت و پیاز کاملاً مقاوم هستند.

ترکیبات آلوده کنندة هوا که روی گیاهان اثر منفی دارند:

1- تر کیبات گوگردی( اکسید های گوگرد، سولفید هیدروژن و مرکاپتانها)

2- تر کیبات نیتروژن دار( اکسید های نیتروژن)

3- تر کیبات آلی ( هیدرو کربورها)

4- اکسید کننده ها(اوزون)

5- اکسید های کربن دار(منو اکسید کربن و دی اکسید کربن)

6- گازهای دیگر مثل فلوراید هیدروژن و کلرید هیدروژن

با توجه به اینکه هر یک از این آلوده کننده ها دارای منشاء، علائم آلودگی، نحوة خسارات آنها و همچنین گیا هان مقاوم و حساس به آنها متفاوت می باشد بحث در مورد تک تک آلوده کننده ها طولانی خواهد شد. بنابراین در اینجا به عنوان نمونه فقط به گاز اوزون (O3) می پردازیم.

خصوصیات گاز اوزون:

این گاز طی یکسری واکنش های فتو شیمیائی تولید می گردد. ازعوامل تولید طبیعی آن تخلیه الکتریکی در هوا و تشعشعات خورشید (اشعه فرابنفش) در استراتوسفر می باشد. اوزون از ترکیب اتم اکسیژن آزاد شده از دی اکسید نیتروژن( خارج شده از اگزوز اتومبیل ها و کارخانه ها) با ملکول اکسیژن(O2) در حضور نور که انرژی لازم را برای واکنش ایجاد می کند تشکیل می شود.

لایه اوزون که در جوف بطورطبیعی وجود دارد یک لایه حفاظتی است و نقش مهمی در حفاظت جانداران از اثرات مرگبار اشعة فرابنفش(UV) خورشید دارد. اما افزایش غلظت آن در سطح زمین برای گیاهان مضراست.

خسارت گاز اوزون معمولاً همراه با دی اکسید گوگرد(So2) و پراکسی اسیل نیترات(PAN) بیشتر می شود.

غلظت این گاز در اتمسفر غیر آلوده کننده 0.01-0.2 ppm می باشد و در آلودگی شدید به 0.5 – 0.8 ppm می رسد. گیاهان حساس حداکثر تا 0.1 ppm و گیاهان مقاوم تا 0.35 ppm را تحمل می کنند.

نحوة خسارت اوزون به گیاهان :

علائم خسارت این گاز در سطح بالائی برگها بصورت لکه های ریز سیاه و روشن و یا بصورت برنزه شده دیده می شود. اکثر محصو لات زراعی، درختان میوه و گیاهان علفی به این گاز حساس هستند.