حفاظت و ایمنی در آزمایشگاه 74 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 85

حفاظت چیست؟

کلمه حفاظت برای افراد مختلف معانی مختلفی دارد، از دید یک دانشمند «Scientist» انجام صحیح یک آزمایش و تجربه است. از دید یک مهندس سازنده، حفاظت یکی از فاکتورهای اساسی برای گسترس و انجام یک تولید است. یک مسئول دولتی وقتی که به یک پروژه توجه می‌کند از دیدگاههای مختلفی حفاظت را موردنظر قرار می‌دهد.

بنابراین کلمه «Safety» و اینکه یک محل چقدر حفاظت شده است مطلق نیست. اگر یک عملی به طور عادی از هر گونه خطری عاری باشد می‌گوئیم آن کار Safe‌ یا «بی‌خطر» است. وقتی احتمال خطر در یک کاری کم باشد ممکن است آن را «احتمالا بی‌خطر» نامید زیرا برای هیچ کاری مطلق نداشتن حادثه غیرممکن است.

بی‌خطر بودن، همچنین قبول ریسک را نیز با خود دارد. ممکن است کاری برای کسی قابل قبول باشد و برای دیگری غیرقابل قبول.

سازمان‌دهی حفاظت و ایمنی

برای هر مرکز پزشکی اعم از بیمارستان، پلی‌کلینیک و یا آزمایشگاه داشتن یک برنامه مدون «اصول حفاظت و ایمنی» از اهم واجبات است و برای شناسایی خطرات ناشی از کار و ایمنی دربارة هر یک از آنها باید تمام کوششهای لازم به عمل آید و سازمانی متناسب با وسعت هر مؤسسه‌ای تشکیل گردد.

نخستین مرحله کار برنامه‌ریزی دقیق برای آن است و تشکیل «کمیته ایمنی» از اولویت خاصی برخوردار است.

کمیته ایمنی

کمیته ایمنی معمولا از تعداد 5 تا 10 نفر (بسته به وسعت بیمارستان یا آزمایشگاه) از کارمندان با تجربه بخشهای مختلف تشکیل می‌شود و یک فرد مسئول به عنوان «افسر ایمنی» که در مقابل رئیس بیمارستان یا آزمایشگاه مسئول است به عنوان دبیر کمیته انتخاب می‌گردد. در یک بیمارستان بزرگ بیش از دویست تختخوابی و یا مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاهها و آزمایشگاهها بهتر است این فرد دارای درجه مهندسی بهداشت باشد، یک میکروب‌شناس و یا یکی از کارشناسان آزمایشگاه و نمایندگانی از قسمت اداری باید عضویت این کمیته را دارا باشند. در صورت نیاز باید نمایندگانی از سازمان‌های آتش‌نشانی، سازمان انرژی اتمی، اداره کل بهداشت محیط، اداره کل بهداشت حرفه‌ای و سازمان حفاظت محیط زیست و ... بصورت مشاور در جلسات کمیته که حداقل هر دو ماه یک بار باید تشکیل شود شرکت کنند.

در یک آزمایشگاه کوچک می‌توان این وظیفه را به سوپروایزر و یا یک تکنیسین مجرب به عنوان کار اضافی محول نمود.

مسئول کمیته ایمنی باید فردی مجرب، خونسرد، و کاردان باشد و اطلاعات لازم را قبل از احراز پست سازمانی، فرا گیرد.

وظایف کمیته ایمنی عبارت است از:

1- ایجاد امکان کار کردن افراد در یک محیط حفاظت شده و ایمن.

2- تهیه یک جزوه راهنما برای رعایت نکات ایمنی و تعیین سیاست و روشهای ایمنی در آن سازمان.

3- دریافت گزارش کلیه حوادث ناشی از کار و تجزیه و تحلیل آن حوادث.

4- بازرسی‌های مداوم از شرایط کار و اعمال سیاست‌های تنبیهی دربارة افرادیکه رعایت اصول ایمنی را نمی‌نمایند.

5- تجدیدنظر در سیاستهای ایمنی در صورت لزوم و اعلام آن به همه کارکنان مؤسسه. این امر ممکن است به وسیلة یک گروه منتخب از طرف کمیته ایمنی برای تدوین سیاستهای جدید و پیشنهاد آن به کمیته ایمنی عملی شود.

6- تهیه و تدوین روشهای لازم برای آموزش اصول ایمنی از طریق تهیه پوستر، ویدئو تیپ و نظایر آن.

7- در بخشهای تحقیقاتی در صورتی که محققی خواسته باشد با یک ماده شیمیایی جدید و یا یک میکروارگانیسم جدید کارهای تحقیقاتی تازه‌ای انجام دهد، قبل از انجام هر گونه کارهای تحقیقاتی باید مراتب را به کمیته ایمنی گزارش نماید تا معیارهای حفاظتی کارکنان بخش و محیط کار برای آن ماده و یا میکروارگانیسم مخصوص مشخص گردد.

8- کلیه مسئولان بخش‌ها، روساء دپارتمان‌های مختلف، سوپروایزرها برای رعایت مقررات ایمنی، در مقابل کمیته ایمنی مسئولیت مستقیم دارند و کلیه کارکنان موظف به قبول مسئولیت‌های خود در این باره و ادامه آن در تمام مراحل کار می‌باشند.

9- کمیته ایمنی و مدیران سازمان موظف‌اند کلیه امکانات کمکهای اولیه را برای کارمندان خود بر طبق استانداردهای بین‌المللی فراهم نمایند.

10- برای موارد فوری و اضطراری کمیته ایمنی موظفا باید یک سو کمیته اضطراری EMERGENCY SUB COMMITTEE تشکیل دهد. نام، مشخصات، آدرس و شماره تلفن گروه کمیته اضطراری باید مشخص و در دسترس همه کارکنان باشد و هر زمان باید مسئولیت دایمی و موظف بعهده یکی از اعضا گروه محول شود «ON CALL» و این فرد در تمام موارد چه در محل کار و یا منزل باید با مسئولان و کارکنان شیفت‌های مختلف سازمان خود در تماس باشد و چه بهتر که از سیستم‌های مخابراتی قابل حمل و نقل استفاده شود.

کمیته اضطراری باید برای موارد خطر فوری مانند آتش‌سوزی، زمین لرزه، و نظایر آن برنامه‌ریزی کند و هر از گاهی کارکنان مؤسسه را به طور اتفاقی برای مواجه با خطر آزمایش کند.

ساختمان آزمایشگاه در رابطه با اصول حفاظتی

آزمایشگاه عملیات واحد گروه مهندسی شیمی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 6

دستگاههای آزمایشگاه عملیات واحد

برج خنک کن Cooling Tower

درک اصول حاکم بر طراحی و محاسبات برج های خنک کن بعنوان یکی از سیستمهای رایج در صنایع شیمیایی از اهداف اصلی این آزمایش می باشد. عملکرد سیستم فوق بر اساس تماس مستقیم دو فاز هوا و آب بوده و حرکت دو فاز بصورت مختلف الجهت می باشد. این سیستم شامل گرم کن های برقی با توانهای متفاوت، نشانگرهای دما در بالا و پایین برج  برای هر دو فاز، سیستم اندازه گیری افت فشار درطول برج و فلوبتر جهت تنظیم دبی آب می باشد. با توجه به قابلیت های یاد شده فوق امکان بررسی تاثیر پارمترهای عملیاتی شامل دبی و دمای آب و هوا، بر عملکرد و راندمان خنک سازی میسر می گردد.

دستگاه استخراج جامد- مایع Extraction   Solid - Liquid

سیستم فوق جهت عملیات جدا سازی جامد – مایع مورد استفاده قرار می گیرد. دو عملکرد پیوسته و غیر پیوسته بر روی این سیستم قابل پیاده سازی است. بررسی تأثیر دمای حلال بر راندمان جدا سازی با توجه به امکان گرم نمودن حلال در مخزن اصلی میسر می باشد. سیستم شامل یک دستگاه تقطیر جهت باز یابی مجدد حلال می باشد. از سایر قابلیتهای این دستگاه می توان به قابلیت انتخاب نحوه حرکت سیال در طول ستون جدا سازی اشاره کرد. این دستگاه در شرایط فعلی برای جدا سازی روغن از دانه های روغنی با استفاده از حلال متیلن کلراید به کار برده می شود.

دستگاه تقطیر نا پیوسته Distillation  Batch  

سیستم فوق جهت آموزش اصول محاسبات مربوط به برج های تقطیر ناپیوسته مورد استفاده قرار می گیرد. ستون جدا سازی سیستم از دو نوع ستون سینی دار  و نوع آکنده قابل استفاده بوده و امکان تنظیم دقیق میزان بر گشتی و دمای محتوای مخزن اصلی میسر می باشد. در شرایط فعلی جدا سازی بروی مخلوط متیلن کلراید و تری کلرو اتیلن صورت می گیرد.

دستگاه استخراج مایع – مایع  Extraction Liquid - Liquid 

این سیستم بمنظور آشنایی دانشجویان با هیدرودینامیک و محاسبات مربوط به راندمان جدا سازی  مایع –مایع مورد استفاده قرار می گیرد. سیستم شامل مخزن حلال، مخزن خوراک، مخازن برگشت و ذخیره سازی محصول و سیستم باز یابی حلال ( از نوع تقطیر ) می باشد در این آزمایش ابتدا دانشجویان هیدرودینامیک برج های استخراج مایع -  مایع را در شرایط متفاوت عملیاتی شامل پیوسته یا ناپیوسته بودن حلال یا خوراک و دبی های متفاوت از سیال مورد آزمایش قرار می دهند. جهت آموزش روند انجام محاسبات مربوط به این نوع سیستم ها جدا سازی اسید پروپیونیک از تری کلرو متیلن توسط حلال آب مورد آزمایش قرار می گیرد.

دستگاه خشک کن پاشی Dryer Spray

دستگاه فوق جهت آشنایی دانشجویان با نحوه عملکرد خشک کن های پاششی و روند محاسبات مربوط به راندمان حرارتی و جدا سازی محصول بکار برده می شود. سیستم شامل یک مبدل حرارتی جهت گرم کردن هوای ورودی است که انرژی مورد نیاز را از طریق گرمای گازهای حاصل از احتراق تأمین می نماید. همچنین سیستم شامل اتمایزر دیسکی است که با تنظیم دور آن می توان اندازه قطرات ایجاد شده از خوراک را درحد مورد نظر تنظیم نمود. در انتهای مسیر حرکت محصول سیستم جدا سازی سیکلونی نصب گردیده تا محلول خشک شده و حاصل در ظرف مخصوص جمع آوری گردد.جهت انجام محاسبات مربوطه اندازه گیری دمای خشک و تر هوا در نقاط مختلف سیستم در نظر گرفته شده است.

آزمایشگاه شیمی فیزیک ـ تجزیه 65 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 72

آزمایش 1:

بررسی سیستم جامد و مایع و تحقیق در ایده‌آل بودن حلالیت نفتالین در بنزن

در بررسی تعادل سیستم‌های جامد ـ مایع که در واقع در آن گازهای جامد و مایع در حال تعادل هستند، از نظر تئوری به یک سری روابط ترمودینامیکی نیاز است که یکی بیان کننده پتانسیل شیمیایی یک سازنده خالص به حالت مایع یا پتانسیل شیمیایی آن در محلول است و دیگری ارتباط حرارتی انرژی آزاد است و بر مبنای آن روابط مول جزئی یک جسم خالص هنگامی که با محلول خود در حال تعادل باشد، با دمای شروع انجماد در محلول مورد بررسی قرار می‌گیرد. طبق روابط ترمودینامیکی می‌توان نوشت:

dE=dQ-dW

dQrev/T=dS dW=Pdv

dE=T.dS-PdV (1)

H=E+PV

(2) → dH=dE+PdV+VdP → dH=T.dS-PdV+PdV+VdP

dH=T.dS+VdP

G=H-TS

(2) → dG=dH-TdS → dG=TdS+VdP-TdS-SdT

dG=VdP-SdT (3)

با توجه به اینکه G تابعی است که دیفرانسیل آن کامل می‌باشد، می‌توان رابطه زیر را نوشت:

dG=()TdP+()PdT

()T=V (4)

()S=-S (5)

چون آنتروپی هر ماده‌ای مثبت است، در این صورت علامت منفی در رابطه (5) نشان می‌دهد که افزایش حرارت در فشار ثابت باعث افزایش انرژی آزاد خواهد شد. سرعت کاهش برای گازها که نسبت به مایعات و جامدات دارای آنتروپی زیاد می‌باشند، بیشتر است.

طق معادله (4)، افزایش فشار در درجه حرارت ثابت سبب افزایش انرژی آزاد می‌شود. انرژی آزاد یک ماده خالص را می‌توان با انتگرال معادله (3) در درجه حرارت ثابت و فشار یک اتمسفر برای هر فشار دیگری مانند P بدست آورد.

در نتیجه داریم:

dG=VdP

(6)

در این رابطه، Go(T) عبارت است از انرژی آزاد ماده موردنظر در شرایط متعارفی، یعنی فشار یک اتمسفر که به آن انرژی آزاد استاندارد که تابعی از درجه حرارت است، نیز می‌گویند. حال اگر ماده موردنظر مایع یا جامد باشد، مقدار حجم مستقل از فشار است و می‌توان رابطه (6) را بصورت زیر نوشت:

G(T,P)=Go(T)+V(P-1) (7)

چون حجم مایعات و جامدات کم است، رابطه (7) بصورت زیر در‌می‌آید:

G(T,P)=Go(T)

که در واقع از وابستگی انرژی آزاد فشار صرف‌نظر شده است. می‌دانیم که حجم گازها در مقایسه با جامدات و مایعات به مقدار قابل توجهی بیشتر بوده و تا حدود زیادی به فشار بستگی دارد. با استفاده از رابطه (6) برای یک باز ایده‌آل داریم:

G=Go(T)+(nRT/P)dP

G/n=Go(T)/n)+(RT/P)dP

G/n=Go(T)/n+RT1n(P(atm)/1(atm)) (9)

با توجه به اینکه پتانسیل شیمیایی، (μ) برابر انرژی آزاد مولی، یعنی G/n است. از رابطه (9) نتیجه می‌شود:

μV= μoV(T)+RTlnP (10)

اگر دو فاز مایع و بخار با هم در حال تعادل باشند، باید پتانسیل شیمیایی هر سازنده مانند A در هر دو فاز مساوی باشد، یعنی:

μA1= μBV (11)

با قرار دادن رابطه (11) در رابطه (10)، خواهیم داشت:

μA1= μoAV(T)+RTLnPA (12)

اگر فاز مایع یک محلولی ایده‌آل باشد، طبق قانون رائول می‌توان نوشت:

PA=PoA.XA (13)

که در این رابطه PA فشار بخار A, XA مول جزئی در فاز مایع است، از قرار دادن معادله (13) در معادله (12) داریم:

μA1= μoAV +RT1n(PAo.XA)= μoAV+RTlnPoA+RTlnXA (14)

که در این رابطه μoAV+RTlnPoA مقدار ثابت، حال اگر جزء مولی A به سمت یک میل کند، مجموع فوق برابر پتانسیل شیمیایی جنس A به حالت مایع خالص است که آن را با μA نشان می‌دهیم. در این صورت:

μAl=μoAl+RTlnXA (15)

در مورد تعادل فازهای جامد ـ مایع، که موضوع مورد بحث در این آزمایش است، چون شرایط تعادل بین فازهای جامد A خالص و محلولی که شامل A می‌باشد، این است که پتانسیل شیمیایی در دو فاز جامد و مایع برابر باشد، یعنی μAl برابر باشد با μAS، در نتیجه رابطه کلی زیر برای تعادل فازهای جامد و مایع بدست می‌آید:

μAS=μoAl+RTlnXA → lnXA= μAS-μoAl/RT (16)

با قراردادن انرژی آزاد مولی به جای پتانسیل شیمیایی در رابطه (16):

lnXA= GAS-GoAl/RT

با توجه به رابطه G=H-TS داریم:

-S=G-H/T

با قرار دادن انرژی آزاد مولی بجای پتانسیل شیمیایی در رابطه (16):

lnXA= GAS-GoAl/RT

با توجه به رابطه G=H-TS داریم:

-S=G.H/T

با مشتق‌گیری G نسبت به T خواهیم داشت:

این رابطه را برای فازهای جامد و مایع در حال تعادل می‌توان به صورت زیر بکارد. برای یک ماده A در دو فاز مایع و جامد داریم:

با قرار دادن این مقادیر در مشتق رابطه انرژی آزاد داریم:

از انتگرال‌گیری رابطه فوق داریم:

که در آن XA مول جزئی جسم A در محلول ایده‌آل، ΔHf گرمای نهان ذوب ماده، R ثابت گازها، To درجه حرارت ماده خالص و T درجه حرارت انجماد ماده در محلول ایده‌آل است (بر حسب کلوین).

آشنایی با وسایل آزمایشگاه 20 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 20

آشنایی با وسایل آزمایشگاه

بورت

بورت لوله شیشه‌ای مدرج و طویلی است که در انتهای آن یک شیر جهت کنترل خروج محلول از آن نصب شده است. چون از بورت برای برداشتن حجمهای مختلفی از محلولهای مخصوص تیتراسیون استفاده می‌شود، لذا به قسمتهای کوچکی درجه بندی شده است. در تیتراسیونهای معمولی از بورتی که دقت آن 0.1 میلی لیتر است استفاده می‌شود.

معمولا این بورتها گنجایش 50 تا 100 میلی لیتر را دارند.در تیتراسیونهای حساس از بورتهای 10 میلی لیتری که تا 0.01 یا 0.02 میلی لیتر مدرج استفاده شده می‌شود.زمانیکه نیاز به تکرار مداوم تیتراسیون باشداز بورتهای اتوماتیک استفاده می‌شود. در این حالت محلول در ظرف پائینی بورت اتوماتیک ریخته شده و توسط کیسه هوایی که به آن وصل شده است بورت مرتبا پر می‌شود.

ارلن مایر

   ظرفی است برای حرارت دادن و یا انجام بعضی از واکنشهای شیمیایی استفاده می شود و در برابر حرارت مقاوم است. درجاتی که روی ارلن و بشر نوشته شده تقریبی هستندو حجم تقریبی محلول را نشان می دهند و قابل اطمینان نیستند.

آبفشان

برای شستشوی ظروف آزمایشگاهی و برای به حجم رساندن محلولها در بالن ژوژه و یا ریختن آب مقطر در ظرف واکنش بکار می رود.

 بوته چینی

بوته چینی (کروزه چینی): بوته آزمایشگاهی ظرف مخروطی (مخروط ناقص) شبیه انگشتانه است که لیه های آن کاملاً صاف و جداره های داخلی و خارجی آن صاف و صیقلی است. اگرچه بوته آزمایشگاهی را از جنس فلز (بویژه از نیکل). گرافیت و سفال (بوته گلی یا سفالی) نیز می سازند اما این بوته ها عمدتاً از جنس چینی تهیه می شود و معمولاً دارای سرپوش است                                                                                                                                                                                                                                       .

شیشه ساعت

شیشه ساعت: شیشه ساعت ابزاری است و همان طور که از نامش پیداست شبیه شیشه ساعت است و در اندازه های مختلف ساخته می شود.

کاربرد: از شیشه ساعت برای تبخیر سریع مایع ها و محلول ها استفاده می شود.

 قیف شیشه ای

قیف شیشه ای: ابزار مخروطی شکل است که در قسمت پایین آن لوله باریک و بلندی قرار دارد. نوک این لوله مورب است. شیشه بدنه قیف معمولاً 60 درجه است.

کاربرد: از قیف برای انتقال محلول از ظرفی به ظرف دیگر استفاده می شود

قطره چگان

قطره چکان: وسیله ای شیشه ای یا پلاستیکی است که یک طرف آن دارای حباب لاستیکی قابل ارتجاع و طرف دیگر آن یک میله شیشه ای (یا پلاستیکی) با نوک بسیار باریک است طول لوله قطره چکان با ارتفاع دهانه ظرف محتوای مایع مورد استفاده متناسب می باشد و از چند سانتی متر تجاوز نمی کند.

بالن حجمی: ظرفی شیشه ای با گردن باریک و دراز است که بر روی آن خطّ نشانه حلقوی وجود دارد. گنجایش بالن حجمی با عددی که بر روی آن نوشته شده است مشخص می شود که حدّ آن همان خط نشانه است.

استوانه مدرج

استوانه مدرج: لوله شیشه ای استوانه ای شکل، مشابه لوله آزمایش است که در پایه ای از جنس پلاستیک جای می گیرد و یا عموماً دارای پایه پهن شیشه ای است که می تواند آن را روی میز به طور قائم نگهدارد. لبه آن مانند بشر، برگشتگی شیارمانندی برای خالی کردن محلول دارد. تفاوت درجه بندی آن با بورت و پیپت در این است که درجه های کوچکتر آن در پایین قرار دارد.

بشر: بشر یا لیوان آزمایشگاهی وسیله استوانه ای شکل است که در اندازه های مختلف از شیشه و یا پلاستیک ساخته می شود.

 اسپاتول

آزمایشگاه شیمی عمومی 24 ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 24

مقدمه :

حلالیت عبارت است ازمقداری ازیک جسم برحسب گرم که دردمای معین درصدگرم حلال ، حل شده وتولید محلول سیرشده ای حل کندولی آنچه که بیشترمتداول است قابلیت حل شدن است که برای یک ماده برابراست با مولاریتة آن .

ماده از ذرات کوچکی به نام مولکول تشکیل یافته است که دارای حرکات انتقالی – ارتعاشی وچرخشی است . مولکولهاهمدیگررامی ربایند درواقع بین آنها نیروهای جاذبه ودافعه وجوددارد .

درموردگازهابایدتوجه داشت که این نیروهاصفراست . درحالت مایع نیروهای جاذبه بین مولکولی نسبتاًضعیف ترازحالت جامدبوده وفاصلة بین مولکولها بیشترودرنتیجه تااندازه ای ازیکدیگردورند ، به طوری که آزادانه می توانند به تمام جهات حرکت کنند ، به همین دلیل مایعات شکل معینی ندارندوجامدات دارای حرکت ارتعاشی هستند . همچنین بین مولکولهای مایع فضای خالی وجوددارد که این فضادرجامدات کمتراست .

مراحل انحلال :

1 – تماس : بادرنظرگرفتن نظریة « ذره ای جنبشی » ماده می توان گفت که یک لایه ازمولکولها ، اتم هایایون های سطح خارجی ماده حل شونده بایک لایه ازمولکولهای حلال ، مجاورشده ودرنتیجه بین دوفازمادة حل شونده وحلال تماس حاصل می شود .

2- انحلال : دراین مرحله مولکولها ، اتم هایایون های دوماده که باهم درتماسند هرکدام ارتباط خودراباذره های همانندشان قطع می کنند ودرفضای مجاورسطح تماس ، مخلوطی شامل هردوذره به وجودمی آید . هرچه ذره های جامدریزترباشندسرعت انحلال بیشتراست زیراریزتربودن ذره های جامد سبب از دیادسطح خارجی آنها شده ، مقداربرخوردهای مؤثربامولکولهای حلال درواحدسطح بیشترمی شود .

3- پخش : پراکندگی ذره های حل شونده درون حلال تازمانی که بین قسمتهای مختلف محلول ، تفاوت غلظت وجوددارد همچنان ادامه پیدا می کند ولی به محض آنکه این تفاوت غلظت ازبین رفت درحرکت انتقالی ذره های حل شده تعادل به وجودمی آید . یعنی درتمام حجم محلول ، ذره های ماده حل شونده به طوریکنواخت پخش شده وجابجایی مولکولها مساوی است .

عوامل وفاکتورهای انحلال :

پدیدة انحلال به طبیعت وماهیت حلال وجسم حل شونده بستگی دارد ومهمترین عوامل آن عبارتند از :

بهم زدن : دراثربهم زدن پدیده های محلول غلیظ به اطراف پخش شده ولایه هایی ازحلال رابه جسم جامدنزدیک کرده وباعث انحلال آن می شود . ممکن است ضمن بهم زدن ، مادة‌حل شونده به ذره های کوچکترتبدیل شود .

دما : ازدیاد دماسبب ازدیاد جنبش مولکولی وسرعت مولکولهای حلال شده ودرنتیجه احتمال برخوردمولکول های حلال بامادة‌ حل شونده درواحدحجم وزمان بیشترمی شود اماباید توجه داشت که انحلال گازهاباازدیاددماکاهش می یابد ولی ، لغزش فشارزیادمی شود .

سطح تماس : هرقدرذره هاریزترباشند تعدادذره های بیشتری از ماده جامددرواحدزمان موردحمله وهجوم مولکولهای حلال قرارگرفته وازشکل جامدخارج می شودوبه صورت محلول درمی آیند . اصولاً انحلال ازسطح جسم حل شونده شروع می شود . پس هرچه جسم ریزترباشدانحلال سریعتروبهترصورت می گیرد .

قراردادن مادة‌حل شونده درسطح حلال : محلولی که بدین طریق در سطح مایع تشکیل می شود ازمایع خالص سنگین تراست ولذابه سمت پائین می رودکه درصنعت کاربرددارد ، زیراسرعت حل شدن رازیادمی کند .

آزمایش اول

« آزمایش حلالیت »

موادموردنیاز : 1- ید 2-نفتالین 3- نمک طعام 4- آب 5- الکل

6-تتراکلریدکربن 7- کلروفرم

وسایل موردنیاز : 1- لولة‌آزمایش 2-پیپت

شرح آزمایش :

مرحلة اول : ابتدا 5cc آب ، الکل وتتراکلریدکربن برمی داریم . 0.5 گرم ید رابه این حلال اضافه می کنیم . تابررسی کنیم که یددرکدامیک بهتروسریعترحل می شود .

مشاهده می شود .

درآزمایش یدباآب مشاهده شدکه یددرآب حل نمی شودونتیجه گرفتیم که چون یدیک مادة غیرقطبی است درآب که قطبی است حل نمی شود .

درآزمایش یدباالکل مشاهده شدکه یددرالکل حل می شودچون هردوغیرقطبی اند .حلال حاصل به رنگ قرمزخونی درمی آید .

درآزمایش یدباتتراکلریدکربن نیزمشاهده شدکه درهم حل می شوند . چون هردوغیرقطبی اند . حلال حاصل به رنگ بنفش است .

مرحلة دوم : اضافه کردن نمک به آب ، الکل ، تتراکلریدکربن

درآزمایش نمک باآب مشاهده شدکه درهم حل می شوندچون هردو قطبی اند . درضمن به این دلیل است که پیوندمولکولی آب ازنوع هیدروژنی است ونمک ترکیبی یونی است .

درآزمایش نمک باالکل مشاهده شدکه نمک به مقدارکم درالکل حل شدواین به دلیل قطبیت ضعیف الکل است .

درآزمایش نمک ، تتراکلریدکربن مشاهده شدکه درهم حل نمی شوند چون نمک یک ترکیب یونی است حال آنکه تتراکلریدکربن غیرقطبی است. درضمن جاذبه های تتراکلریدکربن ازنوع ضعیف لاندن می باشد .

مرحلة سوم : اضافه کردن نفتالین به آب – الکل – تتراکلریدکربن .

درآزمایش نفتالین باآب مشاهده شدکه نفتالین درآب حل نمی شودچون نفتالین یک مادة غیرقطبی است . حال آنکه آب قطبی است .

درآزمایش نفتالین باالکل مشاهده شدکه نفتالین درالکل حل نمی شود زیراجاذبه های آنهاازیک نوع نیست . مایع یاحلال بدست آمده زردرنگ است .

درآزمایش نفتالین باتتراکلریدکربن مشاهده شدکه درهم حل می شوند چون که هردوغیرقطبی اند .

مرحلة چهارم : اضافه کردن کلروفرم به آب ، الکل ، تتراکلریدکربن

درآزمایش کلروفرم باآب مشاهده شدکه کلروفرم درآب حل نمی شود چون کلروفرم قطبیت ضعیفی دارد .

درآزمایش کلروفرم باالکل مشاهده شدکه درهم حل می شوندچون که هردوغیرقطبی اند .

درآزمایش کلروفرم باتتراکلریدمشاهده شدکه درهرهم حل می شوند چون که هردوغیرقطبی اند . ( البته کلروفرم %100‌غیرقطبی نیست . درواقع قطبیت ضعیفی دارد)